Kłucie w podbrzuszu w ciąży – jakie są przyczyny kłującego bólu brzucha w czasie ciąży?

Podbrzusze w ciąży – czy to normalne, że kłuje?

Uczucie kłucia i ciągnięcia, ból w dole brzucha, delikatne kłucie w podbrzuszu przed porodem czy dziwne skurcze – są to tylko niektóre z częstych dolegliwości zgłaszanych przez kobiety w ciąży. Niejednokrotnie spędzają one sen z powiek przyszłym matkom, ale czy zawsze powinny niepokoić?

Rozwój płodu wymaga zajścia wielu zmian w ciele matki, co może wiązać się z pewnym dyskomfortem. Kłucie w brzuchu, bóle podbrzusza, bóle brzucha czy skurcze okresowo dokuczają większości ciężarnym. Zazwyczaj nie wiąże się to z poważnymi problemami zdrowotnymi, jednak istnieją przypadki, w których kłujący ból w podbrzuszu powinien wywołać nasz niepokój i skłonić do pilnej konsultacji z ginekologiem.

Najbardziej spektakularne zmiany zachodzą w obrębie macicy, w której rozwija się płód. Przed zapłodnieniem organ ten jest rozmiarów niewielkiej gruszki, natomiast pod koniec ciąży osiąga wielkość arbuza! Nietrudno sobie wyobrazić, że takie powiększenie macicy wymaga zmian w ułożeniu pozostałych organów, które są niejako „zepchnięte”, zwłaszcza pod koniec ciąży płód wywiera na nie pewien ucisk. Kłucie w dole brzucha przed porodem nie powinno wówczas dziwić.

By rosnące dziecko mogło komfortowo rozwijać się w brzuchu matki, konieczna jest również intensyfikacja pracy pozostałych układów organizmu. Zwiększa się objętość krwi, serce zaczyna ją szybciej pompować, zużycie tlenu wzrasta w ciąży o 20 proc. Zachodzą duże zmiany w wydzielaniu hormonów. Znacznie powiększa się też masa ciała, co wiąże się z rosnącym obciążeniem dla stawów i mięśni. Gdy uświadomimy sobie ogrom przemian, jakie w stosunkowo krótkim czasie następują w organizmie matki, przestaje nas dziwić wiele z dolegliwości towarzyszących ciężarnym.

Kłujący ból brzucha w czasie ciąży – przyczyny fizjologiczne

Kłucie w podbrzuszu w pierwszym trymestrze ciąży, a także w drugim i trzecim, może mieć bardzo wiele przyczyn. Wiele z nich jest przemijająca i wiąże się po prostu z pewnymi zmianami w czynności narządów. Do częstych przyczyn bólu brzucha w ciąży należą:

• wzdęcia, gazy, zaparcia, niedrożność jelit – zmiany hormonalne spowalniające perystaltykę przewodu pokarmowego oraz uciśnięcie żołądka i jelit przez rozwijający się płód powodują nasilenie tych dolegliwości. Często w takich sytuacjach wyczuwalne jest kłucie w lewym boku w ciąży (które oczywiście może też wynikać z kopnięć dziecka).
• skurcze w trakcie lub zaraz po orgazmie – jeśli są umiarkowane i krótkotrwałe, to nie powinny budzić niepokoju, ponieważ są normalnym zjawiskiem w ciąży;
• ból więzadła obłego – jest to jedno z więzadeł utrzymujących macicę w jej położeniu w jamie miednicy, w trakcie ciąży ulega ono rozciągnięciu. Może to powodować krótki, ostry, kłujący albo tępy ból po jednej lub obu stronach podbrzusza, a także głęboko w pachwinie. Kłujący ból podbrzusza w czasie ciąży, związany z wydłużaniem i pogrubianiem się więzadeł, rozpoczyna się zwykle w 2. trymestrze. Krótkotrwałe, dość silne kłucie może wystąpić przy zmianie pozycji, np. występuje ból podbrzusza przy siadaniu i chodzeniu, wstawaniu z łóżka, a także przy kichaniu lub kaszlu. Charakterystyczny jest też tępy ból po szczególnie aktywnym dniu. Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli ten dyskomfort nie ustępuje nawet po odpoczynku;
• skurcze Braxtona-Hicksa (skurcze przepowiadające) – ciężarna kobieta może odczuwać skurcze macicy, które przed 37. tygodniem ciąży powinny występować od czasu do czasu, być nieregularne i raczej bezbolesne. Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli: skurczom towarzyszy ból w dole pleców, występuje więcej niż 6 skurczów na godzinę, pojawiają się one w regularnych odstępach czasowych, towarzyszą im upławy lub krwawienie oraz w każdym przypadku sugerującym przedwczesny poród.

Kłucie podbrzusza w ciąży – kiedy do lekarza?

Kiedy kłucie w brzuchu powinno nas niepokoić? Istnieje szereg poważnych stanów medycznych, które mogą dać objawy bólowe w okolicy brzucha.

• Ciąża ektopowa – dochodzi do niej, kiedy zarodek zagnieżdża się poza jamą macicy, najczęściej w jednym z jajowodów. Nieleczona ciąża pozamaciczna może być zagrożeniem dla życia pacjentki. Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpi którykolwiek z poniższych objawów:
  • ból lub tkliwość w okolicy brzucha lub miednicy (zwłaszcza ostry, przenikliwy ból, który nie mija, pojawia się i znika lub występuje tylko z jednej strony. Pacjentki opisują te dolegliwości np. jako kłucie z prawej strony na początku ciąży, kłujący ból brzucha po prawej stronie lub kłucie w podbrzuszu na początku ciąży).
  • Plamienie lub krwawienie z pochwy.
  • Ból, który nasila się podczas aktywności fizycznej lub kaszlu (pacjentki skarżą się przykładowo na kłucie w podbrzuszu w ciąży podczas chodzenia, albo określają to jako ciągnięcie brzucha w ciąży podczas chodzenia).
  • Ból ramienia (spowodowany zbieraniem się krwi pod przeponą po pęknięciu jajowodu).

Sprawdź, jaką grupę krwi będzie miało Twoje dziecko

Jeśli występuje silne krwawienie lub pojawiają się objawy rozwijającego się wstrząsu, do których należą: przyspieszony puls, zawroty głowy, omdlenie, bladość, lepka skóra (należy zaznaczyć, że o wstrząsie świadczy raczej konstelacja wymienionych symptomów, a nie pojedyncze z nich), należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe.

• Poronienie – czyli utrata ciąży przed 20. tygodniem jej trwania. Pierwszymi objawami są zwykle plamienia lub krwawienie z pochwy o różnym nasileniu, następnie ból brzucha. Ból może być kurczowy, uporczywy, umiarkowany lub ostry. Zdarza się również, że jest to bardziej uczucie zwiększonego ciśnienia w miednicy lub ból w dole pleców.
• Poród przedwczesny – mówimy o nim, jeśli następuje przed 37. tygodniem ciąży. Należy skontaktować się z lekarzem niezwłocznie, jeśli wystąpi któryś z następujących objawów:
  • zwiększenie ilości lub rodzaju wydzieliny z pochwy (np. wodnista, śluzowa, podbarwiona krwią);
  • plamienie lub krwawienie z pochwy;
  • ból brzucha, również podobny do skurczów podbrzusza występujących podczas menstruacji;
  • więcej niż 6 skurczów na godzinę, nawet jeśli nie są bolesne;
  • uczucie zwiększonego ciśnienia w miednicy;
  • ból w dole pleców (zwłaszcza, jeśli wcześniej nie występował ból pleców);
  • wyciek lub sączenie się wodnistego płynu z pochwy.
• Odklejenie łożyska – jest to stan zagrażający życiu. Polega na całkowitym lub częściowym odłączeniu się łożyska od macicy przed urodzeniem się dziecka. Objawy bywają różne. Czasem występuje nagłe, silne krwawienie, lecz może być to także lekkie krwawienie lub plamienie. Jeśli pękną błony płodowe, to może nastąpić wyciek płynu owodniowego zabarwionego krwią. Do innych objawów należą: ból pleców, częste skurcze, nieustępujący skurcz macicy, tkliwość brzucha, zmniejszenie aktywności dziecka.
• Stan przedrzucawkowy – należy do poważnych komplikacji ciąży. Jest związany z podwyższonym ciśnieniem krwi u kobiety ciężarnej i wynikających z tego konsekwencji. Do objawów zaliczamy:
  • intensywny ból lub tkliwość w górnej części brzucha albo okolicy ramienia,
  • silny, nieustępujący ból głowy,
  • zmiany widzenia np. zamazane widzenie, mroczki przed oczami.
  • nudności i wymioty,
  • trudności w oddychaniu,
  • puchnięcie twarzy, obrzęki powiek, dłoni, stóp lub kostek,
  • nagłe przybranie na wadze w związku z zatrzymywaniem wody w organizmie.
• Infekcja układu moczowego – kobiety w ciąży są predysponowane do zakażeń dróg moczowych. Jest istotne, by leczyć tzw. zapalenie pęcherza w ciąży, ponieważ może przerodzić się w zapalenie nerek. Należy zwrócić uwagę na następujące objawy: ból, dyskomfort lub pieczenie podczas oddawania moczu, zwiększone uczucie parcia na mocz, częstsze oddawanie moczu, nawet jeśli jest go bardzo mało w pęcherzu, ból w dole brzucha lub w obrębie miednicy, mętny lub podbarwiony krwią mocz. Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli występują symptomy wskazujące na infekcję obejmującą nerki. Są to:
  • wysoka gorączka, dreszcze, poty,
  • ból w dole pleców, ale również z prawego lub lewego boku czy pod żebrami (opisywany przez kobiety np. jako kłucie z lewej strony brzucha lub ból w boku na dole),
  • nudności i wymioty,
  • ropa lub krew w moczu.

Inne przyczyny bólu, kłucia i ciągnięcia brzucha w czasie ciąży

Do dolegliwości niezwiązanych bezpośrednio z ciążą, ale mogących przydarzyć się ciężarnej i powodować ból brzucha, należą:

• infekcje żołądkowo-jelitowe,
• zapalenie wyrostka robaczkowego (początkowo może objawiać się bólem w nadbrzuszu, by przejść w kłucie w okolicy pępka, a następnie w ból w prawym podbrzuszu),
• kolka nerkowa,
• zapalenie pęcherzyka żółciowego lub zapalenie trzustki (często są spowodowane kamieniami żółciowymi, ciąża predysponuje do ich powstawania),
• nieswoiste zapalenia jelit,
• zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego,
• przepuklina,
• zapalenie narządów miednicy mniejszej (może być również przyczyną bólu podczas stosunku seksualnego, pacjentki zgłaszają np. kłucie w kroczu, ból brzucha na dole),
• niedrożność przewodu pokarmowego (zablokowanie przechodzenia trawionego pokarmu przez przewód pokarmowy).

Jak poradzić sobie z kłującym bólem brzucha w ciąży?

Jeśli ból w podbrzuszu u ciężarnej jest umiarkowany i nie występują alarmujące objawy, to istnieje kilka metod, by samemu załagodzić dolegliwości bólowe. Należą do nich:

• ruch, lekkie ćwiczenia fizyczne dostosowane dla ciężarnych – mogą złagodzić ból wynikający z gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym oraz pomóc uporać się z zaparciami;
• dbałość o odpowiednią, zróżnicowaną dietę (odpowiednia ilość błonnika, unikanie ciężkostrawnych potraw);
• przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów;
• w przypadku bólu wynikającego z rozciągania więzadła obłego pomaga odpoczynek. Warto jest też wyrobić sobie nawyk mniej gwałtownego wstawania i siadania;
• ćwiczenia oddechowe;
• wypróbowanie innych pozycji spania oraz siedzenia.