Jod w ciąży – zapotrzebowanie i skutki niedoboru

Jod w ciąży – jaką pełni rolę? Jod a hormony tarczycy

Jod jest jednym z kluczowych pierwiastków dla prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju płodu. Około 75 proc. jodu dostarczanego do organizmu jest wykorzystywane do syntezy hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny, a niedobory tego mikroelementu wpływają na zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego.

Czy istnieje możliwość zaplanowania płci dziecka?

Nieprawidłowe działanie tarczycy wywołane niedoborem jodu w ciąży może powodować:

• upośledzenie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, zahamowanie rozwoju mózgu płodu;
• niedorozwój umysłowy i zaburzenia neurologiczne;
• większe ryzyko rozwoju kretynizmu (wrodzonego niedoboru jodu);
• niedoczynność tarczycy i większe ryzyko raka tarczycy u dziecka;
• większe ryzyko fizycznych wad rozwojowych u dziecka;
• utrudnione donoszenie ciąży – poronienia, śmierć wewnątrzmaciczna;
• oderwanie się łożyska, przedwczesny poród.

Kup Essence Nutrition Jod 180 tab. w Vitashop.pl

Zapotrzebowanie na jod w ciąży wzrasta ze 150 µg do 250 µg. Aby zapewnić prawidłowy rozwój płodu, w I trymestrze ciąży produkcja hormonów tarczycy jest wyższa o 30 proc., a w II i III trymestrze – o 50 proc. Gdy rozwijające się dziecko wykształci już własną tarczycę (ok. 11 tygodnia ciąży), część jodu jest do niej transportowana. Wzrasta też wydalanie jodu z moczem.

Przeczytaj też: Choroba Hashimoto w ciąży

Jod w tabletkach w ciąży – brać czy nie?

Jeśli kobieta odżywia się prawidłowo i przez 2–3 lata przed ciążą dostarcza sobie odpowiednią ilość jodu, zapasy w organizmie wystarczają do optymalnego rozwoju płodu w pierwszych miesiącach ciąży. Niedobór jodu jest jednak powszechny w krajach Europy Środkowej oraz Zachodniej i dotyczy 2/3 populacji tych państw. Do krajów, w których występuje niedobór jodu, należy również Polska. Przeciętna polska dieta zawiera 100–150 µg jodu dziennie. Szacuje się, że dieta nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania kobiety na jod, nawet jeśli spożywa się sól jodowaną, będącą głównym źródłem jodu w jadłospisie Polaków.

Dlatego w okresie ciąży i podczas jej planowania są wskazane tabletki z jodem. Pozwala to zgromadzić w organizmie odpowiednią dawkę jodu (20–30 mg), gwarantującą prawidłową pracę tarczycy od początku ciąży. Suplementację jodu zawsze warto skonsultować z lekarzem, szczególnie jeśli występują choroby tarczycy. Dla przykładu, choroba Hashimoto, czyli autoimmunologiczne zapalenie tarczycy to schorzenie, w którym niewskazany jest nadmiar jodu.

Na rynku jest wiele aptecznych preparatów z jodem przeznaczonych dla kobiet w ciąży, które dostarczają także innych składników witaminowych i mineralnych ważnych dla prawidłowego rozwoju płodu. Zalecana dzienna dawka jodu w tabletkach wynosi 150 µg. Jest to dawka przebadana i bezpieczna, a za nadmierne spożycie jodu WHO uznaje 500 µg dziennie. Liczne badania naukowe pokazują, że przyjmowanie jodu w tabletkach w okresie przedciążowym i w ciąży w przypadku lekkiego i umiarkowanego niedoboru jodu wpływa pozytywnie na neuropsychologiczny rozwój dzieci. Okazuje się, że dzieci matek, które w ciąży spożywały 250 µg jodu dziennie, mają o 12 proc. lepsze wyniki testów na inteligencję, niż ich rówieśnicy.

Źródła jodu w diecie ciężarnej – w czym jest jod?

Głównym źródłem jodu w polskiej diecie jest sól kuchenna. Od 1997 roku producenci soli są prawnie zobowiązani do wzbogacania jej w jod, przez co znacznie zmniejszył się odsetek osób z niedoborem jodu i wolem. 100 g soli kuchennej zawiera 1,6–3,4 mg jodu. Przeciętne jej spożycie wynosi 5,4 g, a wraz z tą ilością soli spożywa się średnio 124 µg jodu.

Jednak większa ilość soli w diecie nie jest dobrym sposobem na wzrost przyjmowania tego mikroelementu. Jod jest pierwiastkiem w niewielkim stopniu rozpowszechnionym w produktach spożywczych, dlatego warto z uwagą komponować dietę w ciąży. Produktów bogatych w jod nie należy łączyć w posiłkach z surowymi warzywami kapustnymi, brokułem, kalafiorem czy kalarepką, ponieważ zawierają goitrogeny blokujące wchłanianie tego pierwiastka. Po ugotowaniu bez przykrycia tracą tę właściwość.

Sprawdź również: Niedoczynność tarczycy w ciąży

Najwięcej jodu dostarczają ryby (dorsz, mintaj, halibut, makrela, sardynki, tuńczyk) oraz owoce morza (te jednak nie są wskazane w diecie ciężarnej). Źródłem jodu są także glony, wodorosty, algi słodkowodne (kelp, kombu, wakame, nori). Pierwiastka dostarczy żółty ser, orzechy laskowe, ser pleśniowy, jajka, płatki owsiane, jak również kefir i maślanka.

Nabiał w porównaniu z rybami zawiera wielokrotnie mniej jodu, jednak ze względu na powszechność spożycia, dostarcza nawet 37 proc. mikroelementu w przeciętnej diecie. Kobiety ciężarne powinny wybierać do picia wodę mineralną z wysoką zawartością jodków i zwrócić uwagę na regularne spożywanie ryb – najlepsze pokarmowe źródło jodu.