Problemy skórne w ciąży – przyczyny, rodzaje, jak leczyć

Jakie są przyczyny zmian skórnych u kobiet w ciąży?

W ciąży niezwykle ważna jest dobra kondycja psychiczna, która jest wystawiana na próbę przez m.in.: wahania nastrojów, niepewność i dynamiczne przemiany ciała, w tym choroby skórne. Wpływają one negatywnie na wygląd, który jest niezwykle istotny dla samopoczucia kobiet.

Zmiany skórne w ciąży dzieli się na:

• fizjologiczne, których występowanie jest normalnym skutkiem zachodzących w całym układzie zmian hormonalnych i metabolicznych oraz predyspozycji genetycznych;
• patologiczne, które powinny być bezwzględnie konsultowane z lekarzem. W przypadku drugiego rodzaju zmian przyczyny są złożone i wynikają często z różnego rodzaju zaburzeń autoimmunologicznych.

Większość dermatoz w ciąży jest wywołana wzmożoną aktywnością oraz wahaniami poziomu hormonów, które następują w krótkim czasie. Główni winowajcy to żeńskie hormony płciowe (steroidowe), do których należą: estrogeny, progesteron oraz androgeny.

Rodzaje zmian skórnych u ciężarnych

Do najczęściej występujących zmian skórnych u kobiet w ciąży należą:

• trądzik pospolity. Zwiększona ilość androgenów powoduje powiększenie gruczołów łojowych, zwiększone wydzielanie sebum i rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych na skórze. Trądzik najczęściej pojawia się w I trymestrze ciąży;
• przebarwienia. Powstają one na skutek hiperpigmentacji wywołanej nadmierną aktywnością melanocytów, czyli komórek, w których powstaje melanina barwiąca skórę, włosy oraz tęczówkę oka. Przebarwienia należą do problemów dotykających aż 90% kobiet w ciąży. Przy czym obserwuje się większą skłonność do hiperpigmentacji u kobiet o ciemniejszych fototypach skóry. Zmiany mogą występować zarówno na twarzy, ramionach, jak pozostałych częściach ciała: najczęściej na brzuchu (kresa biała przeistaczająca się w kresę czarną, przebiegająca przez środek brzucha), wokół brodawek sutkowych, dołów pachowych okolic płciowych;
• rozstępy. Niechlubną wizytówką zmian ciążowych, wyróżniającą około 70-90% kobiet, są rozstępy. Powstają one na skutek: rozciągania skóry i niszczenia (pękania) włókien kolagenowych, zatrzymywania się wody w organizmie i szybkiego przyrostu masy ciała. Tworzą się głównie na piersiach, brzuchu, udach oraz pośladkach. Wyglądem przypominają równolegle ułożone na ciele cienkie blizny, wyróżniające się jaśniejszym niż otaczająca je zdrowa skóra kolorem;
• cellulit, czyli lipodystrofia. Poza hormonami i czynnikami genetycznymi do jego powstawania przyczynia się także: zwiększona absorpcja wody i niewystarczające dotlenienie tkanek, które powodują utrudnione usuwanie toksyn z organizmu;
• zmiany naczyniowe. Powiększające się narządy wewnętrzne wymuszają większy przepływ krwi i rozszerzenie naczyń krwionośnych. Może to skutkować uciskiem żył i pojawieniem się żylaków nóg i odbytu (hemoroidów). Zmiany w krążeniu krwi i limfy powodują także powstawanie uciążliwych obrzęków. Innymi dermatozami, które pojawiają się w ciąży, są naczyniaki gwiaździste, zwane potocznie pajączkami oraz rumienie dłoni.

Zobacz też: Jak dbać o urodę w ciąży?

Rodzaje zmian dermatologicznych u ciężarnych

Kobiety w ciąży muszą nieustannie obserwować swoje ciało, aby w razie niepokojących zmian dermatologicznych skorzystać z porady lekarza specjalisty. Szczególnie podczas pierwszej ciąży niepokój wzbudza każda zmiana skórna. Wynika to z odmienności stanu, w jakim znajduje się organizm i ilości przemian ciała, z którymi nieraz ciężko się pogodzić.

Większość dermatoz pojawia się w okolicach II trymestru ciąży. Warto nauczyć się je rozpoznawać, aby wiedzieć, kiedy należy udać się do specjalisty oraz oszczędzić sobie nadmiernego, niepożądanego stresu i uniknąć niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.

Do częstych chorób skórnych w ciąży należą m.in.:

• ostuda ciężarnych, inaczej chloasma – to brązowe przebarwienie, które występuje w trzech odmianach: centralnej (zmiany na grzbiecie nosa, czole, brodzie i policzkach); jarzmowej i żuchwowej. Na szczęście najczęściej znika ona samoistnie w czasie do około roku po porodzie;
• hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie, które pojawia się w nietypowych dla kobiet miejscach: na brodzie, policzkach czy podbrzuszu;
• świąd ciężarnych: ostry, trwający do 6 tygodni i przewlekły o czasie trwania dłuższym niż 6 tygodni. Jego uciążliwe objawy występują u około 38% kobiet w ciąży, szczególnie w ciążach mnogich. Obejmuje on okolicę rozciągających się powłok skórnych brzucha oraz piersi. Utrudnia sen, który jest niezwykle ważny w prawidłowym rozwoju płodu. Świąd towarzyszy większości dermatoz ciążowych, w tym: atopowym wykwitom ciążowym (widocznych jako zmiany grudkowo-pęcherzykowe), ciążowej cholestazie wewnątrzwątrobowej i pemfigoidom ciężarnych. Może być także spowodowany wysuszeniem skóry, która potrzebuje nawilżenia;
• polimorficzne osutki ciężarnych to często spotykana dermatoza ciążowa charakteryzująca się grudkowymi, swędzącymi zmianami skórnymi oraz ogniskami pokrzywkowymi. Występują one najczęściej w przypadku ciąż mnogich;
• pokrzywka ciężarnych, która może mieć przebieg ostry i przewlekły. Charakteryzuje się pojawieniem charakterystycznych swędzących bąbli, a także równocześnie lub jako osobny objaw – obrzęku naczynioruchowego;
• liszajec opryszczkowaty to poważna choroba skóry ze zmianami rumieniowo-krostkowymi, wymuszająca leczenie szpitalne. Może on także występować jako osobny, ciężki objaw, sugerujący zaostrzenie się przebiegu łuszczycy krostkowej;
• przerost i zapalenie dziąseł, spowodowane zmianami błony śluzowej jamy ustnej, która przechodzi podobne przemiany jak błona śluzowa pochwy. Objawami są czerwone i krwawiące dziąsła.

To też może Cię zainteresować: Jak zadbać o siebie po porodzie?

W jaki sposób można leczyć zmiany skórne w ciąży?

Leczenie wszelkich zmian skórnych w ciąży musi być prowadzone przez specjalistę dermatologa ostrożnie i z uwzględnieniem potencjalnych, wynikających z niego zagrożeń. Pielęgnacja skóry u kosmetologa jest wskazana, jeśli jest ona komplementarną częścią leczenia prowadzonego przez dermatologa.

W codziennej pielęgnacji należy używać delikatnych, nawilżających i hipoalergicznych kosmetyków, które nie zawierają barwników, konserwantów, parabenów, ani żadnych substancji zakazanych w ciąży, w tym m.in.:

• teratogennych retinoidów, stosowanych często przy leczeniu trądziku;
• kwasów AHA i BHA;
• toksycznego dla dziecka amoniaku i fluoru;
• poronnego triklosanu;
• niektórych olejków eterycznych;
• ekstraktów z roślin, np. pokrzywy.

Odwiedzając gabinet kosmetologa należy każdorazowo informować o ciąży, gdyż jest ona przeciwskazaniem do wielu zabiegów pielęgnacyjnych, szczególnie w I trymestrze oraz tych, wykorzystujących specjalistyczną aparaturę do generowania:

• fal radiowych;
• promieniowania podczerwonego;
• ultradźwięków, w tym peelingu kawitacyjnego;
• laserów, w tym depilacji laserowej;
• prądów, wykorzystywanych m.in. w zabiegach: jonoforezy czy galwanizacji.

Przeczytaj również: Jak leczyć przebarwienia od słońca?

Niewskazane są również zabiegi cieplne, np. depilacja woskiem oraz przyjmowanie promieniowania UV pochodzącego z sauny, które dodatkowo rozkłada niezbędny w organizmie kobiety ciężarnej kwas foliowy. Jego brak może być przyczyną przedwczesnego rozwiązania. Powinno się także unikać zabiegów bólowych oraz iniekcyjnych, które mogą prowadzić do zakażenia, np. makijażu permanentnego. Kobiety w ciąży nie powinny poddawać się zabiegom drenującym i wyszczuplającym – ze względu na wzrost ciśnienia.