Opuchnięte nogi w ciąży – przyczyny i leczenie obrzęku nóg w ciąży

Jakie są przyczyny puchnięcia nóg w ciąży?

Obrzęki w ciąży zdarzają się bardzo często. Mogę pojawiać się również u kobiet zdrowych i nie muszą świadczyć o żadnej patologii toczącej się w organizmie matki, ani płodu. Zwłaszcza jeśli występuje jedynie obrzęk stóp i kostek, który narasta powoli w ciągu dnia i ustępuje po wypoczynku nocnym lub przyjęciu pozycji leżącej z nogami uniesionymi do góry. U kobiet zdrowych przyczyn puchnięcia nóg w ciąży może być kilka i przeważnie współwystępują one ze sobą. Stanowi to konsekwencję zmian, do jakich dochodzi w organizmie kobiety ciężarnej. Przede wszystkim należy tutaj wyszczególnić zwiększenie ilości osocza krwi, poprzez wzmożone zatrzymanie wody w organizmie.

Puchnięcie nóg w czasie ciąży może mieć związek ze zwiększeniem objętości krwi, która u kobiet szczupłych wzrasta o 20 proc., podczas gdy u ciężarnych otyłych może się nawet podwoić. Zmiany te rozpoczynają się około szóstego tygodnia ciąży. Dodatkowo pewne znaczenie dla obrzęków nóg w ciąży ma zwiększanie się, czyli perfuzja licznych narządów, w tym między innymi również skóry.

Rozszerzenie włośniczek i spowolniony przepływ, a także obniżenie ciśnienia onkotycznego krwi sprzyjają przedostawaniu się wody do tkanek i tworzenie opuchlizny. Powiększona macica uciskając na żyłę główną dolną, a także żyły biodrowe, dodatkowo nasila puchnięcie nóg w ciąży przez utrudnianie odpływu i podnoszenie ośrodkowego ciśnienia żylnego w dolnych partiach ciała. Groźną przyczyną puchnięcia nóg w ciąży jest żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, która może stanowić powikłanie ciąży lub nasilać się w jej przebiegu.

Sprawdź: Jak leczyć przeziębienie w ciąży?

Jak rozpoznać opuchnięte nogi w ciąży?

Wbrew pozorom obrzęki w ciąży wcale nie muszą być łatwe do zaobserwowania. Zwłaszcza u kobiet z obfitą tkanką podskórną i nadmierną masą ciała. Poza tym opuchlizna nie jest widoczna od razu, ale dopiero, kiedy dojdzie do retencji ponad trzech litrów płynu. Najprościej rozpoznać takie objawy obrzęków w ciąży jak:

• powiększanie obwodu stóp i podudzi (rzadziej ud, albo nawet okolicy przed krzyżowej na plecach);
• pozostawanie wgłobienia na skórze przez parę sekund po uciśnięciu palcem powierzchni przed goleniowej;
• szybkie przybieranie na wadze bez braku istotnych zmian w diecie lub intensywne fluktuacje masy ciała w zależności od pory dnia;
• zmniejszanie obwodu nóg po dłuższym wypoczynku w pozycji leżącej;
• częste oddawanie moczu w ciąży i oddawanie zwiększonych ilości moczu po dłuższym wypoczynku w pozycji leżącej, na lewym boku i z nogami uniesionymi w górę;
• napięcie skóry i łuszczenie naskórka nad obfitymi obrzękami nóg.

Najłatwiej zauważyć zmianę, kiedy spuchnięte są stopy lub opuchnięte są kostki u kobiet w ciąży ze względu na niewielką ilość tkanki tłuszczowej w tych obszarach i wyraźny obraz zmian.

To też może Cię zainteresować: Badanie moczu w ciąży – jak odczytać wyniki?

Kiedy obrzęknięte nogi w ciąży powinny niepokoić?

Puchnięcie nóg w ciąży może występować u kobiet zdrowych. W większości przypadków spuchnięte stopy w ciąży nie powinny niepokoić. Zwłaszcza jeśli opuchlizna ograniczona jest do podudzi. Objawy związane z obrzękami w ciąży, które powinny zaniepokoić to:

• puchnięcie kończyn powyżej kolan lub opuchlizna sięgająca aż do pleców;
• nieustępowanie obrzęków nóg po wypoczynku ze stopami uniesionymi w górę;
• owrzodzenia kończyn;
• ból nóg w ciąży i zaczerwienienie lub wzrost ucieplenia opuchniętej okolicy;
• ból w klatce piersiowej lub jamie brzusznej;
• duszność, przyspieszenie oddechu;
• nadciśnienie tętnicze (zwłaszcza jeśli w badaniach laboratoryjnych zostanie stwierdzony białkomocz);
• żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w wywiadzie lub dodatkowe czynniki ryzyka poza ciążą;

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa należy do rzadkich powikłań, jednak jest jednym z groźniejszych możliwych powodów puchnięcia nóg w ciąży. Zwłaszcza jeśli dojdzie do zatoru płucnego, który stanowi najczęstszą przyczynę zgonów związanych z ciążą, a kobiety ciężarne są ponad pięciokrotnie bardziej zagrożone wystąpieniem tego powikłania. Aby nie przeoczyć niepokojących zmian, należy zachować czujność nawet w przypadku niewielkich obrzęków i opuchlizny sięgającej powyżej kostek, które występują u kobiet w ciąży.

Czytaj również: Ból ucha w ciąży – przyczyny, leczenie i domowe sposoby na bolące ucho

Co na obrzęki? Jakie są sposoby na opuchnięte nogi w ciąży?

Leczenie obrzęków u kobiet w ciąży rzadko przebiega farmakologicznie. W większości przypadków opuchnięte stopy w ciąży można skutecznie leczyć poprzez wypoczynek w pozycji leżącej z nogami uniesionymi w górę. Warto na przykład podkładać pod pięty poduszkę lub zwinięty koc, aby dzięki temu zwiększyć powrót żylny. Zaleca się również stosowanie zdrowej diety, dostarczającej odpowiednie ilości składników odżywczych jak białko oraz witaminy.

Nie należy stosować restrykcji, jeśli chodzi o uzupełnianie płynów, pod warunkiem, że nerki funkcjonują prawidłowo. Pomocna jest również kompresoterapia polegająca na noszeniu specjalnie w tym celu skonstruowanych rajstop uciskowych o odpowiednim stopniu ucisku na spuchnięte kończyny. Powinno się natomiast unikać zakładania skarpet oraz pończoch z ciasną gumką. Może to miejscowo ograniczać odpływ żylny oraz limfatyczny i powodować silniejsze spuchnięcie stóp oraz opuchliznę kostek w ciąży.