Infekcje intymne w ciąży – przyczyny, objawy i leczenie infekcji pochwy w ciąży

Jakie są przyczyny infekcji intymnych w ciąży?

Kobiety w ciąży są znacznie bardziej podatne na infekcje i to nie tylko intymne. Głównym powodem jest obniżona odporność organizmu, który gorzej radzi sobie z patogenami. Na korzyść rozwoju bakterii i grzybów w strefie intymnej działają również zaburzenia mikroflory pochwy oraz wahania hormonów.

Zmiany hormonalne skutkują utratą napięcia mięśniowego oraz powodują rozszerzenie moczowodów oraz cewki moczowej, co ułatwia wniknięcie zarazków do organizmu. Ponadto w trakcie ciąży pochwa staje się bardziej rozpulchniona, występuje większa niż zwykle ilość śluzu, a to z kolei stwarza idealne warunki do namnażania się drobnoustrojów. Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest cukrzyca. Podwyższony poziom cukru we krwi zmienia odczyn pH pochwy na bardziej zasadowy, co sprzyja powstaniu grzybicy.

Infekcje pochwy w ciąży – czy są groźne?

W ciąży, głównie za sprawą hormonów, dochodzi do szeregu zmian w organizmie kobiety, które mają przygotować ją m.in. do porodu. Zmieniają się m.in. pH pochwy (z kwaśnego na zasadowe), osłabieniu ulega działanie ochronnej naturalnej flory bakteryjnej, a spora ilość wydzieliny z pochwy w ciąży stanowi idealną pożywkę dla patogennych drobnoustrojów.

U kobiet ciężarnych najczęściej stwierdza się, takie infekcje intymne, jak:

• infekcja wywołaną rzęsistkiem pochwowym,
• grzybica pochwy w ciąży (grzybicze zakażenie pochwy) – spowodowaną zwykle przez drożdżaki,
• bakteryjne zakażenie pochwy (inaczej waginoza bakteryjna).

Wszystkie te zakażenia pochwy w ciąży wymagają leczenia z uwagi na ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak: zapalenie błony śluzowej macicy, przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego i przedwczesny poród.

Szczególnie w III trymestrze infekcja bakteryjna pochwy wywołana przez paciorkowce beta-hemolizujące z grupy B (GBS) stwarza takie ryzyko, dlatego też obowiązkowo u każdej kobiety przeprowadza się badanie w tym kierunku, zwykle między 35. a 37. tygodniem ciąży.

W razie dodatniego wyniku konieczna jest profilaktyczna antybiotykoterapia okołoporodowa. Bakteryjna waginoza może doprowadzić także do zakażenia dziecka w czasie porodu i wystąpienia u niego np. zapalenia płuc czy opon mózgowo-rdzeniowych. Należy jednak pamiętać, że większość infekcji pochwy w ciąży łatwo poddaje się leczeniu, nie stanowiąc poważnego zagrożenia dla płodu.

Objawy infekcji pochwy w ciąży

W trakcie ciąży wydzielana jest większa ilość śluzu niż zwykle. Należy dokładnie obserwować jego strukturę, kolor oraz zwracać uwagę na zapach. W przypadku braku infekcji wydzielina jest bezbarwna lub delikatnie biała, bezwonna, o gładkiej, lepkiej, nieco śliskiej konsystencji.

Jeśli pochwa zostanie zainfekowana przez bakterie, to kluczowym symptomem są upławy o szarym lub żółtym zabarwieniu. Ponadto może pojawić się nieprzyjemny, charakterystyczny zapach. Natomiast jeżeli zakażenie spowodowane jest przez grzyby, to śluz staje się wyraźnie biały, grudkowaty.

Poza zmianami w śluzie, o infekcji intymnej może świadczyć też szereg innych objawów, wśród których należy wymienić:

• ból podczas oddawania moczu lub w trakcie stosunku,
• pieczenie,
• świąd,
• obrzęk okolic intymnych,
• suchość pochwy.

Zapalenie pochwy w ciąży – jakie są objawy?

Typowe objawy infekcji mogą zostać łatwo pomylone z fizjologicznymi objawami typowymi dla samej ciąży. Przede wszystkim należy rozróżnić upławy świadczące o zakażeniu od normalnej, obfitej wydzieliny z pochwy spowodowanej działaniem hormonów ciążowych. Nie powinna zatem martwić lekko mleczna czy przezroczysta wydzielina o łagodnym zapachu, której nie towarzyszą inne dolegliwości, jak pieczenie czy swędzenie pochwy. W razie wątpliwości, zawsze warto zapytać ginekologa o niepokojące objawy.

Wśród objawów zakażenia pochwy w ciąży należy wymienić:

• zielonkawe lub żółte upławy o nieprzyjemnym zapachu;
• upławy o konsystencji przypominającej twarożek, tzw. serowate upławy;
• pieczenie pochwy;
• ból pochwy i jej okolic;
• spuchnięcie, zaczerwienie, obrzęk czy ból warg sromowych;
• ból podczas stosunku;
• plamienie w ciąży – samoistne lub po stosunku;
• swędzenie okolic intymnych i pochwy i towarzysząca pienista wydzielina;
• suchość pochwy.

Nawet przy braku jakichkolwiek dolegliwości konieczne są regularne wizyty u ginekologa, ponieważ infekcja intymna może przebiegać także bezobjawowo. Za każdym razem konieczne jest badanie lekarskie i ewentualne pobranie próbki do badania mikroskopowego. Szczególną uwagę na potencjalne objawy infekcji powinny zwracać kobiety ciężarne chorujące na cukrzycę i inne choroby autoimmunologiczne, a także stosujące leki.

Zakażenie pochwy w ciąży – leki przeciwgrzybicze i probiotyki?

Jeśli ginekolog potwierdzi infekcję intymną w ciąży, z pewnością dobierze lek przeciwgrzybiczy lub lek przeciwbakteryjny, który jest bezpieczny dla kobiety ciężarnej i jej dziecka. Często stosuje się też środki złożone działające zarówno na bakterie, pierwotniaki (np. rzęsistka pochwowego), jak i grzyby.

Większość ma postać globulek dopochwowych stosowanych raz lub dwa razy na dobę. Dodatkowo można stosować probiotyki ginekologiczne (doustne, dopochwowe lub w formie żelu do stosowania miejscowego), zawierające działające korzystnie bakterie (pałeczki) kwasu mlekowego.

Dbałość o odpowiednią higienę okolic intymnych oraz unikanie ryzykownych zachować pozwalają skutecznie zapobiegać wystąpieniu stanu zapalnego pochwy w ciąży.

Należy przede wszystkim:

• unikać stosowania kosmetyków do higieny intymnej, noszenia wkładek higienicznych nieprzepuszczających powietrza oraz bielizny ze sztucznych materiałów, a także stosowania antybiotyków doustnych w okresie ciąży (chyba że to konieczne);
• podmywać się, stosując jedynie łagodny, specjalnie do tego przeznaczony płyn do higieny intymnej w ciąży o naturalnym pH;
• podcierać się od przodu do tyłu, aby nie przenosić bakterii z okolic odbytu do pochwy.

W czasie ciąży nie trzeba rezygnować ze współżycia – stosunki należy ograniczyć jednak w wyjątkowych sytuacjach, jak np.: wystąpienie plamienia czy krwawienia w ciąży, obecność łożyska przodującego, a także w czasie infekcji pochwy.

Leczenie infekcji intymnych w ciąży

Przy wystąpieniu jakichkolwiek objawów infekcji, należy niezwłocznie zgłosić się do ginekologa. Pod żadnym pozorem nie można podejmować leczenia na własną rękę. Niektóre leki przyjmowane bez recepty, bez konsultacji z lekarzem mogą mieć negatywny wpływ na płód.

W przypadku zakażeń grzybiczych pacjentka stosuje zwykle globulki dopochwowe oraz preparaty doustne. Terapia trwa około 2 tygodni. W trakcie leczenia należy zrezygnować z kontaktów seksualnych aż do pełnego wyleczenia infekcji. Niewyleczona grzybica pochwy może nawracać, często nawet ze zdwojoną siłą i powodować znacznie poważniejsze schorzenia stref intymnych. Wiąże się to z trudniejszym procesem leczenia i zagrożeniem dla płodu.

Bakteryjne zapalenie pochwy jest znacznie groźniejsze od grzybiczego. Leczeniu powinna poddać się nie tylko kobieta, ale również jej partner seksualny. Warunkiem powodzenia terapii jest całkowita wstrzemięźliwość od kontaktów seksualnych aż do momentu całkowitego wyleczenia. Kobieta, która zbagatelizuje objawy, nie podejmie właściwego leczenia, naraża się na poważne powikłania, a zakażenie może przerodzić się w przewlekły stan zapalny. Infekcje bakteryjne pochwy stwarzają ryzyko przedwczesnego porodu, zapalenia przydatków czy nawet poronienia. Lekarze bardzo często zalecają wykonanie posiewu z pochwy, co umożliwia szybkie i sprawne wdrożenie odpowiedniej terapii.

Wszelkie infekcje okolic intymnych należy bezwzględnie wyleczyć, zanim dojdzie do porodu. Dziecko oddzielone jest od dróg rodnych kobiety błonami płodowymi, które stanowią swoistą barierę ochronną. Gdy pęcherz płodowy pęknie, a dookoła istnieje stan zapalny, to drobnoustroje mogą dostać się do płodu.

Profilaktyka infekcji intymnych w ciąży

W czasie ciąży należy szczególnie zadbać o higienę miejsc intymnych. Co zatem robić, by zapobiec infekcjom pochwy?

• Podmywaj się codziennie przy użyciu dłoni. Zrezygnuj z myjki czy gąbki, które są siedliskiem bakterii.
• Do suszenia okolic intymnych używaj specjalnie do tego przeznaczonego ręcznika.
• Noś bawełnianą, nieuciskającą bieliznę.
• Nie używaj płynów zapachowych, gdyż mogą być one przyczyną stanów zapalnych. Wybieraj płyny przeznaczone dla kobiet w ciąży, z kwasem mlekowym, substancjami nawilżającymi (np. olej z owsa) i zwiększającymi odporność na podrażnienia (np. wyciąg z lukrecji). Ważne, aby płyn do higieny intymnej dla kobiet w ciąży nie zawierał SLS i był hipoalergiczny.
• Stosuj płyny do higieny intymnej o kwaśnym pH.
• Zrezygnuj z irygacji. To zabieg, który niszczy naturalną florę bakteryjną pochwy.
• Unikaj długich kąpieli w gorącej wodzie.
• Ogranicz spożycie słodyczy, słodzonych napojów czy dań przetworzonych. Taka żywność sprzyja rozwijaniu infekcji.
• Unikaj stosowania wkładek higienicznych, a jeśli ich już używasz, to pamiętaj o systematycznej wymianie.
• Pamiętaj o ruchu. Jednak nie zapominaj również o wypoczynku. Zachowanie równowagi między relaksem a aktywnością pozwoli ci utrzymać odporność organizmu w dobrej formie.
• Badaj się regularnie u lekarza. Wczesne wykrycie infekcji zmniejsza lub całkowicie niweluje ryzyko powikłań.