Zespół HEELP to angielski skrót od trzech objawów, które się na niego składają. Przyczyną są tu mechanizmy prowadzące do rozwoju nadciśnienia w ciąży. Objawy to m.in.: ból w nadbrzuszu, nudności i wymioty w III trymestrze, wysokie ciśnienie i niedokrwistość. Wystąpienie zespołu HEELP poprzedza zwykle stan przedrzucawkowy. Czy HEELP stanowi zagrożenie dla przebiegu ciąży?
Fotolia
Nazwa schorzenia stanowi skrót od trzech najważniejszych objawów: hemolizy (rozpadu krwinek czerwonych), zwiększonej aktywności enzymów wątrobowych oraz spadku liczny płytek krwi odpowiadających za proces krzepnięcia (z ang. HELLP – hypertension – H), elevated liver enzymes – EL, low platelets – LP).
Zespół HELLP występuje zwykle w III trymestrze, znacznie rzadziej we wczesnym okresie poporodowym. Szacuje się, że może dotykać średnio 3 na 1000 kobiet. Schorzenie to może przebiegać bardzo łagodnie i w takich przypadkach bywa nawet niewykrywane, ale bywa, że powoduje gwałtowne dolegliwości, stanowiąc realne zagrożenie dla życia kobiety, jak i dziecka.
Zwykle wystąpienie zespołu HELLP (z jego charakterystycznymi objawami) poprzedza tak zwany stan przedrzucawkowy. Charakteryzuje się pojawieniem się nadciśnienia tętniczego u kobiety po 20. tygodniu ciąży oraz wykrywaną w badaniach moczu obecnością białka.
Mniej więcej u co 5 kobiety ze stanem przedrzucawkowym dochodzi do rozwoju jego najcięższej postaci, czyli zespołu HELLP.
Etiologia stanu przedrzucawkowego, jak i zespołu HELLP jest złożona i wynika z wielu nakładających się mechanizmów prowadzących do rozwoju nadciśnienia w ciąży. Większość z nich stanowią fizjologiczne zmiany występujące u kobiet ciężarnych, np.: wzrost objętości krwi, wydzielanie wielu hormonów i substancji wazoaktywnych (między innymi przez łożysko), czynników wzrostu, a także zmiany w układzie immunologicznym.
Zwiększony opór w obrębie naczyń krwionośnych prowadzi do uszkodzenia takich narządów, jak: nerki, wątroba, mózg, narząd wzroku czy płuca, a także zwiększonego ryzyka powikłań zakrzepowych.
Kiedy wskutek niedokrwienia dochodzi do uszkodzenia komórek wątroby, mogą wystąpić typowe objawy zespołu HELLP w ciąży.
Zespół HELLP może w rzadkich przypadkach przebiegać bezobjawowo, jednak typowe dolegliwości i odchylenia w badaniach laboratoryjnych charakterystyczne dla tej jednostki to:
Do swojego lekarza prowadzącego powinna zgłosić się natychmiast każda kobieta, u której wystąpią objawy stanu przedrzucawkowego: nadciśnienie tętnicze (ciśnienie krwi powyżej 140/90 mierzone co najmniej 2-krotnie w spoczynku), bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia oraz świadomości, skąpomocz (oddawanie mniej niż 400 ml moczu na dobę), duszność, sinica, bóle podbrzusza lub w prawej okolicy podżebrowej, nudności i wymioty w ciąży.
Z uwagi na ryzyko wystąpienia poważnych powikłań: zespołu DIC – zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, pęknięcia wątroby oraz ostrej niewydolności nerek, postępowaniem z wyboru u kobiety z zespołem HELLP jest wcześniejsze rozwiązanie ciąży drogą cesarskiego cięcia lub indukcji porodu, o ile dziecko jest na tyle dojrzałe, aby poradzić sobie poza organizmem mamy. Zwykle decyzje o wcześniejszym rozwiązaniu ciąży podejmuje się u kobiety od 34. tygodnia ciąży.
W przypadku kiedy ciąża jest jeszcze na wczesnym etapie, tzn. między 27–33 tygodniem ciąży (hbd) i istnieje ryzyko, że dziecko nie przeżyje poza organizmem matki, podtrzymuje się ciążę, ściśle monitorując stan ciężarnej. W takich przypadkach konieczne jest podawanie leku przeciwzakrzepowego, zwykle heparyny, oraz sterydów przyspieszających rozwój płuc u dziecka, a także leków obniżających ciśnienie krwi bezpiecznych dla płodu.
Jeśli liczba płytek krwi spada poniżej poziomu < 20 000/mm3, konieczne staje się przetoczenie preparatu zawierającego płytki krwi przed planowanym porodem lub cesarskim cięciem.
Komentarze