Ból spojenia łonowego w ciąży i po porodzie – jakie są przyczyny i jak leczyć?

Spojenie łonowe – gdzie jest?

Każdy z nas, niezależnie od płci, w momencie położenia dłoni na biodrach jest w stanie wyczuć talerze kości biodrowych. Wraz z kośćmi kulszowymi i łonowymi wchodzą one w skład tzw. kości miedniczych, które wraz z kością krzyżową budują tzw. pierścień miedniczy. Z przodu, w okolicy łona, obie kości miednicze łączą się za pomocą tzw. spojenia łonowego.

Nie ma ono struktury kostnej, tylko chrzęstną. Jest to chrząstka podobna do tej, którą możemy wyczuć w obrębie małżowiny usznej czy początkowego fragmentu przegrody nosa.

Obecność chrząstkozrostu w obrębie pierścienia miednicy, który jest bardziej elastyczny od kości, odpowiada za nieco większą jej ruchomość podczas poruszania się, a także zmniejsza ryzyko urazów. Spojenie łonowe u kobiet pełni jeszcze jedną istotną funkcję – ułatwia przejście płodu przez miednicę w trakcie porodu naturalnego (siłami natury).

Ból spojenia łonowego w ciąży – przyczyny rozejścia spojenia łonowego

Ból w obrębie spojenia łonowego w 9. miesiącu ciąży jest bardzo częstą dolegliwością zgłaszaną przez ciężarne. Rosnący płód, osiągający pod koniec ciąży masę 3000–4000, a czasem więcej gramów, uciska na miednicę, co z kolei prowadzi do tzw. rozejścia się spojenia łonowego.

Oprócz działania mechanicznego ból kości łonowej w ciąży spowodowany jest także czynnikami hormonalnymi. W okresie ciąży, a szczególnie przed porodem wzrasta stężenie relaksyny. Jest to hormon produkowany przez jajnik i łożysko, który odpowiada za przygotowanie narządów rodnych i miednicy do porodu. Wpływa m.in. na zmniejszenie napięcia szyjki macicy i więzadeł macicznych, a także na rozluźnienie spojenia łonowego i połączeń między kośćmi miedniczymi a kością krzyżową.

Rozejście spojenia łonowego dotyczy więc praktycznie wszystkich ciąż. W większości jednak jest tak małe, że nie powoduje dolegliwości bólowych. Czasem jednak, zwłaszcza gdy przekroczy 1 cm, ból się nasila, co bardzo niepokoi pacjentki. Pamiętajmy jednak, że rozejście spojenia łonowego jest zjawiskiem fizjologicznym i zwykle nie stanowi żadnego zagrożenia.

Ból spojenia łonowego po porodzie

Jak już wspomniano, ból spojenia łonowego powinien ustąpić w ciągu kilku – kilkunastu dni po porodzie. Przedłużanie się tych dolegliwości lub ich nasilanie jest wskazaniem do konsultacji u lekarza ginekologa. Z reguły okazuje się, że organizm danej pacjentki potrzebuje po prostu więcej czasu na powrót do sprawności.

Z drugiej jednak strony, taki ból może być oznaką powikłań związanych np. z porodem siłami natury dziecka o dużej masie urodzeniowej czy operacyjnych porodów przezpochwowywch np. z zastosowaniem kleszczy położniczych czy próżnociągu. Podczas nich może dojść do pęknięcia i rozerwania się spojenia łonowego. Najczęściej oprócz bólu młode mamy zauważają także, często masywny, obrzęk łona. Wówczas należy poszerzyć diagnostykę o wykonanie badania RTG miednicy. W wybranych, najcięższych przypadkach u kobiet z rozejściem spojenia łonowego niezbędne może okazać się czasowe unieruchomienie lub zabieg operacyjny.

Jak zbadać rozejście spojenia łonowego?

Niepokój związany z bólem spojenia łonowego przed porodem skłania ciężarną do wizyty u ginekologa. Zwykle już na podstawie wywiadu udaje się postawić rozpoznanie rozejścia się spojenia łonowego. Świadczy o tym przede wszystkim zaawansowanie okresu ciąży, a także zgłaszane przez pacjentkę dolegliwości nasilające się zwłaszcza podczas chodzenia czy zmian pozycji ciała. Ból zwiększa się również po dłuższym okresie bezruchu czy po intensywniejszym wysiłku.

W diagnostyce rozejścia spojenia łonowego i bólu tym wywołanego ginekolog powinien także przeprowadzić badanie pacjentki, aby mieć pewność, że nie doszło u niej do rozwoju poważnych patologii, np. krwiaków, które narastając również mogłyby uciskać spojenie i powodować dolegliwości.

Ból spojenia łonowego – leczenie

W przypadku wystąpienia bólu spojenia łonowego w czasie ciąży zaleca się prowadzenie oszczędzającego trybu życia. Pacjentka nie musi mieć reżimu łóżkowego, ale zaleca się, aby nie narażała się na intensywny wysiłek fizyczny.

Rozejście spojenia łonowego – pasy

Niektóre pacjentki chwalą sobie użycie specjalnych pasów na rozejście spojenia łonowego, stabilizujących miednicę, które można zakupić w sklepach z wyposażeniem medycznym. Ich koszt to około 300–500 zł.

Dieta – sposób na ból spojenia łonowego

Warto także stosować dietę wzmacniającą chrząstki, która minimalizuje ryzyko np. pęknięcia spojenia podczas porodu lub rozerwania spojenia łonowego (w bardzo rzadkich przypadkach). Powinna być ona bogata w pokarmy białkowe, np. przetwory mleczne, ale także ryby i chude mięso. Nie zapominajmy także o suplementacji witamin C i D. Niektóre przyszłe mamy sięgają także po domowe sposoby łagodzenia dolegliwości, takie jak kąpiele czy aromaterapia z zastosowaniem olejków eterycznych.

Ból kości łonowej w ciąży – leki

W przypadku znacznego nasilenia dolegliwości bólowych, po konsultacji z lekarzem, można włączyć farmakoterapię z zastosowaniem środków przeciwbólowych.

Rozejście spojenia łonowego – czy konieczna jest cesarka?

Rozejście się spojenia łonowego w większości przypadków nie jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. Pamiętajmy, że jest to element fizjologicznego przygotowania się organizmu kobiety do porodu.

Jedynie w szczególnie zaawansowanych przypadkach, kiedy doszło do silnego rozejścia spojenia łonowego, należy rozważyć rozwiązanie ciąży cesarskim cięciem.

Po porodzie dochodzi do spadku stężenia relaksyny, co skutkuje powrotem do stanu sprzed ciąży i dość szybkim ustąpieniem bólu kości łonowej.