Kawa w ciąży – czy jest dozwolona? Ile kawy można pić w ciąży?

Czy kawa w ciąży szkodzi?

Kofeina powoduje zwężanie się naczyń krwionośnych, co z kolei grozi komplikacjami, które mogą okazać się zgubne dla ciąży. Powikłania dotyczą kobiet, które spożywają duże, przekraczające 400 mg ilości kofeiny dziennie.

W 2008 roku amerykańscy naukowcy przedstawili wyniki badań, w których dowodzili, że ciężarne kobiety konsumujące więcej niż 200 mg kofeiny na dobę były nawet dwukrotnie bardziej narażone na poronienie w pierwszych miesiącach ciąży niż te, które kawy w ogóle nie piły. Na początkowym etapie ciąży z powodu zmniejszonego przepływu krwi w okolicach narządów rodnych proces zagnieżdżania się zapłodnionej komórki jajowej także może być utrudniony.

Innym zagrożeniem wywołanym kurczeniem się naczyń krwionośnych jest zmniejszony dopływ krwi do łożyska, a więc ryzyko niedotlenienia dziecka. Kiedy z kolei kofeina przenika przez łożysko do organizmu płodu (czas jej półtrwania u płodu wynosi aż 150 godzin – dla porównania u dorosłego człowieka są to 4 godziny) i może bezpośrednio wpłynąć na jego rozwój.

Niektórzy lekarze wskazują również na zwiększone ryzyko przyspieszonego pulsu i większe pobudzenia noworodka w pierwszych dniach życia.

Kawa w ciąży a badania naukowe

Jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy kofeina szkodzi w ciąży, próżno szukać w badaniach naukowych – ich wyniki są bowiem sprzeczne.

Przez wiele lat naukowcy i lekarze twierdzili, że kawa w odpowiednich dawkach jest bezpieczna dla płodu. Szwedzka National Food Agency do tej pory za taką dawkę uznaje 300 mg kofeiny dziennie, z kolei Amerykańskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje, by przyszła mama nie przekraczała 200 mg. Stanowiska te zostały zbudowane w oparciu o liczne badania. Dla przykładu w jednym z duńskich eksperymentów zbadano ponad 1100 kobiet będących we wczesnej ciąży (do 20. tygodnia). 568 z nich włączono do grupy pijącej dziennie 3 kawy rozpuszczalne z kofeiną, 628 piło tyle samo kawy bezkofeinowej. Ostateczny wniosek z badania był taki, że kofeina przyjmowana w takich dawkach nie miała żadnego wpływu na rozwój dziecka (wzrost bądź masę), nie zwiększała również ryzyka przedwczesnego porodu.

Niestety, najnowsze prace naukowe rzuciły cień na słuszność wyżej opisanych zaleceń. Badacze z Norwegii – po 6 latach testów z udziałem 51 tysięcy matek i ich dzieci, stwierdzili, że im więcej kawy wypija przyszła mama, tym większe jest ryzyko wystąpienia nadwagi u jej dziecka. Kilkulatki, których matki piły w ciąży trzy filiżanki kawy dziennie, na nadwagę były narażone aż o 30% bardziej niż dzieci, które za życia płodowego nie były wystawione na działanie kofeiny.

Jeszcze więcej emocji wzbudziła jednak publikacja z sierpnia 2020 roku („BMJ Evidence Based Medicine”). Były to wnioski z analizy 48 prac na temat wpływu kofeiny na przebieg ciąży i zdrowie dziecka. Okazało się na przykład, że aż 25% badań potwierdzało zależności między piciem kawy a zwiększonym ryzykiem poronienia, urodzenia martwego płodu, niskiej masy ciała dziecka, a nawet wystąpienia u niego ostrej białaczki.

Jak działa kawa w ciąży?

Kobiety w ciąży mogą silniej doświadczać nieprzyjemnych konsekwencji wypijania zbyt dużych ilości kawy w ciąży. Po pierwsze, kawa pobudza, podnosi ciśnienie i przyspiesza bicie serca, sprawia, że po wypiciu kawy kobieta w ciąży może odczuwać nadmierny niepokój i rozdrażnienie. Ponadto, pijąca kawę ciężarna jest bardziej narażona na problemy ze snem, a nawet bezsenność. Po drugie, kawa nasili ciążowe dolegliwości, takie jak np. zgaga.

Na kofeinę uważać należy zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży, ponieważ wtedy organizm ciężarnej wolniej będzie się jej pozbywał. Nie jest to jednak regułą. Wiele kobiet decyduje się pic kawę w ciąży, bo doświadcza senności, problemów z koncentracją i potrzebuje delikatnego pobudzenia. Nie ma większego znaczenia, czy jest to kawa rozpuszczalna czy inna. Znaczenie ma ilość filiżanek kawy, które spożywamy. Przy dolegliwościach żołądkowych lepiej pić kawę z mlekiem, która nie podrażnia żołądka w takim stopniu, jak kawa czarna. Kawa z mlekiem rzadziej powoduje również zgagę, która w ciąży bywa bardzo dokuczliwa.

Jest jeszcze jeden powód, dla którego powinno się unikać picia zarówno kawy, jak i herbaty w czasie ciąży: zawarte w obu tych napojach fenole utrudniają przyswajanie żelaza z pokarmu, dlatego – jeśli ciężarna pije kawę i herbatę – powinna robić to w przerwach między posiłkami.

Ile kawy można wypić w ciąży?

Kobieta może pić kawę w ciąży, jeśli trudno jej zrezygnować z tego nawyku lub po prostu potrzebuje kawy z innych względów (niskie ciśnienie, senność). Zrozumiałym jest, że niektórym osobom bardzo trudno jest zrezygnować z picia kawy. Należy jednak pamiętać, że bezpieczna maksymalna dawka kofeiny w tym czasie to 200-300 mg na dobę. Dlatego, aby nie przekroczyć zalecanej dawki kofeiny, warto sprawdzać jej zawartość w napojach kawowych, a także pamiętać, że kofeina zawarta jest również w innych napojach i produktach spożywczych. Zawartość kofeiny w kawie jest zależna nie tylko od gatunku kawy, ale także od sposobu jej parzenia.

Oto przybliżona zawartość kofeiny w kawie

• Espresso – 70 mg kofeiny
• Kawa parzona – kubek 250 ml – 120 mg
• Cappuccino – 70 mg kofeiny
• Kawa rozpuszczalna – 2 łyżeczki – 60 mg kofeiny
• Kawa bezkofeinowa- kubek – 4 mg kofeiny

Z powyższych wartości można łatwo wyliczyć, że bezpieczna w ciąży ilość kawy to dwie filiżanki lub dwa kubki. Zatem w ciąży można wypić dwie filiżanki cappuccino lub dwie kawy rozpuszczalne. Ostrożnie należy postępować z kawą parzoną, gdyż ma największą ilość kofeiny. Jak widać, nie trzeba definitywnie rezygnować z picia kawy, ale nadmierne spożycie kawy jest szkodliwe nie tylko dla ciężarnych, więc kontrolować jej ilość powinni wszyscy jej amatorzy. Nie tylko kobiety w ciąży.

Kawa w ciąży – uwaga na inne źródła kofeiny

Kofeinę zawiera przede wszystkim kawa. Ile mg kofeiny znajduje się w jednej filiżance? To zależy od tego, jak mocna i aromatyczna jest kawa oraz z jakiego gatunku ziaren pochodzi. Zwykle to około 60-120 mg kofeiny w jednym kubku kawy rozpuszczalnej lub małej filiżance kawy z ekspresu. Uwaga! Kawy podawane w popularnych kawiarniach, szczególnie te duże, są zwykle dużo mocniejsze – jedna porcja dostarcza 200-250 mg kofeiny.

W jakich jeszcze produktach możesz znaleźć kofeinę?

• Herbata (około 70 mg w jednej szklance; około 40 mg w szklance herbaty zielonej)
• Coca-cola (około 40 mg w jednej puszce)
• Napoje energetyczne (około 80 mg w jednej puszce)
• Czekolada (około 30 mg w tabliczce)

Czym zastąpić kawę w ciąży?

Chcesz zrezygnować z picia kawy i zastanawiasz się czy możną ją czymś zastąpić? Jeśli ciąża nie wpłynęła znacząco na twoje kubki smakowe i wciąż masz nieodpartą chęć na poranną lub popołudniową małą czarną, spróbuj zastąpić ją napojami o podobnym smaku, ale nie zawierającymi kofeiny (np. kawa zbożowa). Decydując się na kawę zbożową, wzbogacimy naszą dietę w błonnik, który z kolei może pomóc przy ciążowych zaparciach i uchronimy się przed spożywaniem kofeiny.

Zobacz też: Czy w ciąży można pić białą herbatę?

Trudno ci całkowicie odstawić kawę w czasie ciąży, bez porannej małej czarnej czujesz się rozdrażniona i męczą cię bóle głowy? Nawyki postaraj się zmieniać stopniowo, codziennie zmniejszając ilość wypijanej prawdziwej kawy, wsypuj jej coraz mniej do ekspresu, krócej zaparzaj też herbatę albo mieszaj napoje zawierające kofeinę z tymi bezkofeinowymi. Kawa zbożowa nierzadko bywa wzbogacona o smak karmelu i czekolady, i z powodzeniem zastąpi cappuccino, szczególnie jeśli dodasz do niej spienione mleko. Już wkrótce twój organizm przyzwyczai się do nowych smaków i przestaniesz tęsknić za tradycyjną kawą.