Dieta niskowęglowodanowa w ciąży – wskazania i przeciwwskazania

Jakie funkcje spełniają węglowodany w naszym organizmie?

Węglowodany są dla naszego organizmu przede wszystkim źródłem łatwo przyswajalnej energii (spalenie 1 g dostarcza 4 kcal), która wykorzystywana jest m.in. do pracy narządów wewnętrznych, a także aktywności ruchowej.

Ponadto są to składniki niezbędne do utleniania kwasów tłuszczowych. Dlatego ich niedostateczna ilość w diecie uniemożliwia ich całkowite spalanie, a tym samym prowadzi do powstawania ciał ketonowych. Węglowodany mogą ulegać również przekształceniu w triwęglowe prekursory, które następnie wykorzystywane są do produkcji aminokwasów (m.in. kwasu glutaminowego, alaniny).

Czytaj również: Dieta wegetariańska w ciąży – czy wegetarianizm w ciąży jest bezpieczny?

Wskazania do ograniczenia ilości węglowodanów

Według najnowszych norm żywienia opracowanych przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie węglowodany w diecie kobiety w ciąży powinny dostarczać 45-65% energii. Nie ma jednej definicji diety niskowęglowodanowej jednak w określonych przypadkach zaleca się, aby jadłospis kobiet w ciąży zawierał ilość zbliżoną do dolnej granicy normy.

Dieta niskowęglowodanowa w ciąży pomaga w utrzymaniu prawidłowej masy ciała dlatego jednym ze wskazań do jej stosowania może być nadwaga lub otyłość. Nadmierna masa ciała jest niebezpieczna zarówno dla zdrowia mamy, jak i jej dziecka, ponieważ zwiększa ryzyko m.in.:

• rozwoju cukrzycy ciążowej, choroby zakrzepowo-zatorowej i nadciśnienia indukowanego ciążą;
• porodów przedwczesnych;
• makrosomii oraz związanych z nią urazów okołoporodowych.

Należy przy tym pamiętać, że ważna jest nie tylko ilość, ale jakość węglowodanów, które pojawiają się w diecie kobiety w ciąży. Warto zwrócić uwagę na tę ważną kwestię jeszcze przed zajściem w ciążę, ponieważ ułatwi to stosowanie się do zaleceń żywieniowych w trakcie tych ważnych 9 miesięcy.

Kolejnym wskazaniem do zmniejszenia zawartości węglowodanów w diecie ciężarnej może być cukrzyca ciążowa. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w jadłospisie ciężarnej, która zmaga się z cukrzycą ciążową węglowodany powinny dostarczać 40-45% energii. Najbardziej zalecanym źródłem są produkty o niskim indeksie glikemicznym, które pomagają kontrolować stężenie glukozy we krwi. Powinniśmy przy tym pamiętać, że ważne jest również dostarczenie białka i tłuszczów z odpowiednich źródeł. U kobiet z cukrzycą ciążową często pojawia się również problem z nadmierną masą ciała. Dlatego, aby ciąża przebiegała prawidłowo zaleca się wybieranie chudych gatunków mięs, nasion roślin strączkowych, a także ryb – szczególnie tłustych ryb morskich, które są bogate w tłuszcze działające korzystnie na organizm przyszłej mamy.

To też może Cię zainteresować: Cukrzyca ciążowa – przyczyny, objawy i leczenie

Jak pokazują badania, dieta która zawiera mniej węglowodanów a więcej tłuszczów (konkretnie jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których źródłem są np. oleje roślinne i ryby) ma korzystny wpływ nie tylko na gospodarkę węglowodanową, ale i lipidową. Jej stosowanie może być wskazane u kobiet, u których pojawiły się problemy z obniżonym poziomem cholesterolu frakcji HDL we krwi i/lub zwiększonym stężeniem triglicerydów.

Czytaj również: Dieta bezglutenowa w ciąży – czy dieta bez glutenu w ciąży jest zdrowa?

Jak stosować dietę niskowęglowodanową, aby miała korzystny wpływ na zdrowie?

Mniej węglowodanów w diecie może oznaczać poprawę stanu zdrowia pod warunkiem, że wiemy jak odpowiednio zbilansować tego typu jadłospis. Istotna jest nie tylko ich ilość, ale także jakość produktów, z których pochodzą. Sprawdźmy, co należy jeść, aby jadłospis z mniejszą zawartością węglowodanów miał pozytywny wpływ na nasze zdrowie, a także zapewniał prawidłowy rozwój płodu.

Mniej produktów bogatych w węglowodany proste

Zmianę sposobu odżywiania warto zacząć od zmniejszenia spożycia, a nawet wyeliminowania z diety produktów, które są źródłem węglowodanów prostych. Wyjątkiem są owoce, które zajmują ważne miejsce w jadłospisie kobiety w ciąży ze względu na to, że zawierają witaminy, polifenole oraz błonnik pokarmowy. Musimy jednak pamiętać, aby wybierać owoce mniej dojrzałe o niskim indeksie glikemicznym (np. truskawki, maliny, owoce cytrusowe).

Korzystny wpływ na nasz organizm będzie miało wyeliminowanie z jadłospisu m.in. słodyczy, ciast i ciasteczek. Ponadto zdrowe produkty nie powinny mieć w składzie m.in. cukru inwertowanego, syropu glukozowo-fruktozowego, syropu kukurydzianego, czy ekstraktu słodowego.

Przeczytaj też: Metaliczny posmak w ustach w ciąży

Więcej pełnoziarnistych produktów zbożowych i warzyw

Odpowiadając na pytanie o to, co powinna jeść kobieta w ciąży stosująca dietę niskowęglowodanową warto zwrócić uwagę na produkty bogate w węglowodany złożone. Zaliczamy do nich m.in.:

• kasze;
• płatki zbożowe;
• ryż (najlepiej brązowy, dziki);
• pełnoziarniste makarony;
• komosa ryżowa (jest również dobrym źródłem białka);
• pełnoziarniste pieczywo.

Jeśli chcemy ograniczyć spożycie węglowodanów i wyeliminujemy z diety tego typu produkty może okazać się, że konieczna będzie suplementacja. Pełnoziarniste produkty zbożowe dostarczają nam cennych składników, takich jak chociażby błonnik pokarmowy, witaminy z grupy B, cynk, magnez i żelazo. Dlatego przy wprowadzaniu diety niskowęglowodanowej lepiej skupić się na zmniejszeniu spożycia tzw. białego pieczywa i białych makaronów, ryżu białego oraz produktów o wysokim stopniu przetworzenia (m.in. ciastek, ciast, słodyczy).

Nie zapominajmy również o tym, jak ważne jest odpowiednie spożycie warzyw w okresie ciąży. Pamiętajmy jednak, że najlepiej spożywać je na surowo, ponieważ wtedy ich indeks glikemiczny jest niższy, co pomaga utrzymać prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Biorąc pod uwagę, że warzywa to także cenne źródło błonnika pokarmowego, witamin, składników mineralnych i polifenoli ich spożycie w ciąży powinno pozostać na najwyższym poziomie.

Czytaj również: Dieta na nadciśnienie w ciąży – jak obniżyć ciśnienie dietą?

W jakich przypadkach dieta z mniejszą ilością węglowodanów w ciąży nie jest wskazana?

Tego typu dieta może przynieść pewne korzyści, jeśli zmagamy się z nadmierną masą ciała w ciąży, cukrzycą ciążową, a także zaburzeniami gospodarki lipidowej. Pamiętajmy jednak, że o zasadności jej wprowadzenia powinien decydować lekarz prowadzący ciążę w porozumieniu z dietetykiem.

Jeśli tego typu dieta zostanie źle zbilansowana może mieć negatywny wpływ zarówno na zdrowie nasze, jak i dziecka. Usunięcie z jadłospisu niemal wszystkich źródeł węglowodanów (w tym pełnoziarnistych produktów zbożowych) może doprowadzić do groźnych niedoborów żywieniowych, a wtedy konieczna będzie suplementacja wybranych składników (np. żelaza, witamin z grupy B).

Pamiętajmy, że zdrowa dieta w ciąży powinna dostarczać również odpowiednich ilości białka i tłuszczu. Dlatego temat węglowodanów jest bardzo istotny, ale samo zmniejszenie ich ilości w diecie może być niewystarczające do tego, aby ciąża i rozwój dziecka przebiegały prawidłowo.

Czytaj również: Dieta cukrzycowa w ciąży – jaka dieta w cukrzycy ciążowej?