TSH w ciąży – normy, kiedy oznaczać, za niskie, za wysokie

Hormony tarczycy w ciąży

Ciąża to bardzo szczególny pod względem fizjologicznym okres, któremu towarzyszy szereg zmian adaptacyjnych organizmu. Nie inaczej jest z czynnością tarczycy, która podlega wpływom zmian hormonalnych. W okresie ciąży następuje wzrost zapotrzebowania na hormony tarczycy, co wpływa na zmiany poziomu TSH w ciąży. Ponadto modyfikacje stężenia innych hormonów, białek transportowych czy zmieniony metabolizm jodu generują zmiany stężenia TSH w ciąży.

Choroby tarczycy dotykają 5 razy częściej kobiet niż mężczyzn, stąd zmiany TSH w ciąży nie są rzadkością. Około 0,005–0,2% ciężarnych dotyka nadczynność tarczycy (czemu towarzyszy obniżone TSH w ciąży), a u 0,3–2,5% kobiet diagnozowana jest niedoczynność (podwyższone TSH w ciąży).

To też może Cię zainteresować: Badanie moczu w ciąży – jak odczytać wyniki?

Norma TSH w ciąży

Brak jest jednoznacznych norm TSH dla kobiet w ciąży poszczególnych trymestrów ciąży, a duża rozpiętość normy laboratoryjnej TSH nie spełnia swego zadania diagnostycznego w przypadku ciężarnych. TSH w ciąży mieści się w zakresie norm sprzed ciąży, jednak w pierwszym trymestrze ma tendencję spadkową, osiągając minimum około 10 – 12 tygodnia ciąży. Potem następuje normalizacja poziomu TSH, poczynając od 18 tygodnia. Aktualne rekomendacje Towarzystwa Endokrynologicznego uznają za najkorzystniejsze następujące wartości TSH:

• TSH norma w pierwszym trymestrze ciąży: 0, 1–2, 5 mIU/ l;
• TSH w drugim trymestrze ciąży: 0, 2–3 mIU/ l;
• TSH w trzecim trymestrze ciąży: 0, 3–3 mIU/ l.

To też może Cię zainteresować: Niedoczynność tarczycy u dziecka

Kiedy oznaczać TSH w ciąży?

Wskazania do oznaczenia TSH w ciąży to:

• 4 tydzień ciąży (pierwsza wizyta położnicza);
• objawy nadczynności tarczycy, które często są niespecyficzne i mogą towarzyszyć przebiegowi; prawidłowej ciąży – przyspieszona akcja serca, nadmierna potliwość, nerwowość, utrata masy ciała; objawy specyficzne to wole, wytrzeszcz gałek ocznych czy obrzęk przedgoleniowy;
• objawy niedoczynności tarczycy, także mogące mieć charakter niespecyficzny; w ciąży są to najczęściej uporczywe wymioty;
• występujące wcześniej poronienia lub problemy z zajściem w ciążę
• nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych: lipidogramu, elektrolitów, obecność autoprzeciwciał przeciwtarczycowych;
• współistniejące choroby autoimmunologiczne;
• bardzo wysokie stężenia gonadotropiny kosmówkowej w ciąży (hCG).

Wysokie TSH w ciąży – co oznacza? Czy zagraża zdrowiu matki i dziecka?

Podwyższone TSH w ciąży najczęściej wskazuje na niedoczynność tarczycy. Rozpoznawana jest ona w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych: podwyższone TSH, obniżone fT3 (wolna trójjodotyronina) i fT4 (wolna tyroksyna) oraz obecność autoprzeciwciał antyTPO. Jakie są konsekwencje nieleczonej niedoczynności tarczycy dla ciężarnej i płodu? Niedoczynność tarczycy prowadzi do zaburzeń płodności oraz częstszych poronień.

Ciężarnej grozi stan przedrzucawkowy, niedokrwistość oraz przedwczesne oddzielenie łożyska. Dziecko urodzone przez matkę z niedoczynnością tarczycy cechuje się niską masą urodzeniową, niższym IQ oraz gorszym rozwojem psychomotorycznym w przyszłości.

Niskie TSH w ciąży – co oznacza? Czy zagraża zdrowiu matki i dziecka?

Obniżone TSH w ciąży wskazuje na nadczynność tarczycy. Niskiemu TSH towarzyszą wysokie hormony tarczycy. Jakie są konsekwencje niskiego TSH w ciąży dla kobiety? Możliwa jest większa częstość poronień, zastoinowa niewydolność serca, anemia, nadciśnienie, rzucawka czy przełom tarczycowy podczas porodu. Dziecko może być dotknięte wolem, wytrzeszczem gałek ocznych.

Często występuje nadciśnienie, wymioty i biegunka, małogłowie, powiększenie wątroby i śledziony, hipoglikemia (spadek poziomu glukozy we krwi). W późniejszych latach życia obserwowane jest upośledzenie umysłowe, trudności z koncentracją i nauką, zaburzenia wzrokowo-ruchowe.

Zależność między poziomem TSH w ciąży a jej prawidłowym przebiegiem zależy od znaczącej roli tarczycy w regulowaniu wielu procesów życiowych. Ponadto hormony tarczycy i autoprzeciwciała przeciwtarczycowe przenikają przez łożysko, bezpośrednio oddziałując na płód. Dlatego tak istotne jest przesiewowe badanie TSH w ciąży oraz profilaktyka jodowa, zakładająca spożycie przez ciężarną 250 µg jodu na dobę.