Test potrójny – co to za badanie przesiewowe w ciąży i kiedy je wykonać?

Test podwójny (badanie PAPPA) i test potrójny – jakie badanie prenatalne wykonać?

Pierwszym, rutynowo wykonywanym przesiewowym badaniem prenatalnym, jest test podwójny (badanie PAPPA), który przeprowadza się w pierwszym trymetrze, a ściślej – między 10. a 14. tygodniem ciąży. Umożliwia on wykrywanie wad płodu na podstawie badań biochemicznych krwi oraz badania USG z oceną przezierności karkowej.

Jeśli z jakichś powodów kobieta nie zdąży wykonać opisywanego badania w pierwszym trymestrze, może wykonać test potrójny – najlepiej w drugim trymestrze ciąży (okres między 14. a 20. tygodniem).

Czy taka diagnostyka prenatalna jest skuteczna? Czułość testu podwójnego jest imponująca – to badanie prenatalne wykrywa niemal 94–97 proc. przypadków zespołu Downa. Oczywiście jego wynik nie jest przesądzający, a jedynie orientacyjny. Gdy wskazuje na podwyższone ryzyko rozwoju wad wrodzonych, kobieta ciężarna zostaje skierowana na bardziej inwazyjne i dokładniejsze badania.

Test potrójny to także nieinwazyjne badanie przesiewowe, ale o mniejszej czułości niż test podwójny. Wykrywa on wady płodu z częstością około 60 proc. Należy go traktować jako ostateczność w sytuacji, gdy nie został wykonany test podwójny.

To też może Cię zainteresować: Badanie moczu w ciąży – jak odczytać wyniki?

Test potrójny – na czym polega to badanie przesiewowe?

Test potrójny sprowadza się do przeprowadzenia z ciężarną szczegółowego wywiadu lekarskiego oraz badań krwi. Nie jest wykonywane USG i ocena przezierności karkowej – płód w drugim trymestrze jest zbyt długi. Jak się przygotować do testu potrójnego? Nie są wymagane żadne przygotowania ze strony pacjentki.

Pobranie próbki krwi żylnej, w celu oznaczania parametrów biochemicznych, nie jest bolesne i polega na nakłuciu zgięcia łokciowego.

Podczas testu potrójnego w ciąży oznaczane są parametry opisane poniżej.

• Poziom beta hCG w ciąży, czyli gonadotropiny kosmówkowej, której stężenie jest największe na początku ciąży, a potem stopniowo spada. Jeżeli poziom beta hCG w ciąży wzrasta lub utrzymuje się na stałym poziomie – może to wskazywać np. na zespół Downa.
• Stężenie AFP w ciąży, czyli alfafetoproteiny. Poziom AFP w ciąży powinien przyjmować śladowe ilości, a gdy wzrasta – może wskazywać na wady cewy nerwowej u płodu.
• Poziom wolnego estriolu w ciąży (uE3), który powinien wykazywać tendencję wzrostową. Jeśli poziom estriolu w ciąży maleje, może to świadczyć o obecności wad rozwojowych płodu.

Jeżeli wykonujemy test potrójny, cena mieści się w granicach około 250 zł.

Test potrójny w ciąży – interpretacja wyniku

W oparciu o informacje medyczne uzyskane podczas wywiadu lekarskiego z pacjentką oraz wyników badań krwi lekarz genetyk dokonuje interpretacji testu potrójnego. W najprostszym ujęciu wyniki interpretowane są następująco:

• jeśli wynik testu potrójnego to obniżone stężenie AFP i uE3 wraz z podwyższonym poziomem beta HCG, podejrzewany jest zespół Downa,
• jeżeli obniżeniu podlega stężenie wszystkich trzech parametrów biochemicznych – podejrzewany jest zespół Edwardsa .

Wynik testu potrójnego przedstawiany jest w postaci statystycznego ujęcia poziomu ryzyka wystąpienia rozwojowych wad płodu. Gdy wartość ta przekracza 1:300 – mamy do czynienia z dodatnim wynikiem – wymagana jest dalsza diagnostyka.

W takiej sytuacji zalecane jest bardziej inwazyjna diagnostyka, np. amniopunkcja czy badania genetyczne w ciąży.

Test potrójny – wady badania nieinwazyjnego

Jak już wspomniano, podstawowym badaniem przesiewowym w ciąży jest test podwójny, natomiast test potrójny wykonywany powinien być jedynie w sytuacjach wyjątkowych.

Jego podstawowym ograniczeniem jest niska czułość badania – około 66 proc. dla zespołu Downa oraz 60 proc. dla zespołu Edwardsa.

Czułość testu potrójnego (badania nieinwazyjnego) w ciąży zależy od wieku matki – u kobiet powyżej 42. roku życia test potrójny obarczony jest dużym ryzykiem błędu i wysokim odsetkiem wyników fałszywie dodatnich.