Skala Bishopa pozwala ocenić dojrzałość szyjki macicy do porodu. Pod uwagę bierze się m.in. rozwarcie szyjki macicy, jej konsystencję oraz jej skrócenie. Przyznanie 9 punktów w skali Bishopa oznacza gotowość szyjki macicy do porodu. Jeśli istnieją wskazania, możliwe jest zastosowanie indukcji porodu, która polega na stymulacji czynności skurczowej macicy przy braku jej samoistnego występowania.
Skala Bishopa – badanie rozwarcia szyjki macicy do porodu – jak wygląda?
Spis treści
Skala Bishopa – co to jest?
Skala Bishopa to skala oceniająca stan i dojrzałość szyjki macicy. Skala ta w swej ocenie bierze pod uwagę 5 parametrów. Są to:
- rozwarcie szyjki macicy (0–10 cm),
- skrócenie szyjki macicy (podawane w procentach),
- konsystencja szyjki macicy (twarda, średnia lub miękka szyjka macicy),
- stosunek osi szyjki do osi pochwy (ku tyłowi, w osi, ku przodowi),
- stosunek punktu przodującego do linii międzykolcowej.
W zależności od uzyskanej punktacji dojrzałość szyjki macicy do porodu dzieli się następująco:
- szyjka macicy niedojrzała (<5 punktów w skali Bishopa),
- szyjka macicy dojrzała (6–8 punktów w skali Bishopa),
- szyjka macicy bardzo dojrzała (> 8 punktów w skali Bishopa).
Szyjka macicy w ciąży – jakim zmianom ulega?
W trakcie ciąży zachodzi szereg zmian w całym organizmie kobiety. Zmiany te dotyczą między innymi:
- układu rozrodczego (jajniki, srom, pochwa, macica);
- piersi (powiększenie gruczołów piersiowych, powiększenie i ciemniejsza barwa brodawek oraz otoczek sutkowych);
- skóry (rozstępy na brzuchu, kresa brunatna w linii pośrodkowej brzucha, ciemniejsza skóra sromu, pajączki naczyniowe na skórze twarzy i szyi);
- układu sercowo-naczyniowego (zwiększona objętość krwi, przerost mięśnia sercowego);
- układu oddechowego (zwiększona pojemność oddechowa płuc, możliwa tak zwana duszność fizjologiczna);
- pokarmowego (zgaga, zaparcia);
- układu moczowego (częstomocz, zmiany w moczu).
Szyjka macicy w ciąży już w pierwszych tygodniach zmienia swoją konsystencję. Staje się bardziej elastyczna, miękka i rozpulchniona; przybiera siną barwę. Zasinienie pochwy i szyjki macicy nazywane jest objawem Chadwicka – można go zaobserwować już między 5. a 6. tygodniem ciąży. Szyjka macicy na początku ciąży zaczyna wypełniać się śluzem, który zamyka jej światło w celu ochrony rozwijającego się płodu przed zewnętrznymi patogenami. Jest to czop śluzowy.
Prawidłowa długość szyjki macicy w ciąży waha się między 3 a 5 cm. Niemal do końca ciąży pozostaje ona długa i twarda. Niewydolność szyjki macicy występuje w sytuacji, gdy nie spełnia ona tych norm. Skracanie szyjki macicy następuje w trzecim trymestrze ciąży i stanowi sygnał zbliżającego się porodu.
Jak wygląda badanie szyjki macicy w ciąży?
Badanie szyjki macicy przed porodem przeprowadza się za pomocą tak zwanego badania ręcznego oraz badania wziernikiem. Podczas badania ręcznego ocenia się konsystencję szyjki macicy – badanie możliwe jest na każdym etapie ciąży. Natomiast podczas badania za pomocą wziernika ocenia się rozwarcie szyjki, jej wygląd oraz stan błon płodowych – badanie szyjki macicy do porodu oraz postępu porodu.
Przy badaniu rozwarcia szyjki macicy jego stopień określa się w centymetrach lub w szerokości palców (na przykład rozwarcie 2 cm lub rozwarcie na 1 palec).
Dodatkowo można wykonać badanie ultrasonograficzne (USG), które pozwoli ustalić stosunek osi szyjki macicy do osi pochwy oraz długość szyjki macicy.
Dojrzałość szyjki macicy według skali Bishopa – punkty
Gotowość szyjki macicy do porodu (stopień dojrzałości szyjki macicy) wyznacza suma punktów przyznawanych za każdy z ocenianych parametrów:
- rozwarcie – jeśli rozwarcie osiąga 1–2 cm, przyznawany jest 1 pkt., 3–4 cm to 2 punkty, powyżej 5 cm – 3 punkty;
- skrócenie szyjki macicy – jeśli jest mniejsze niż 30 proc., przyznaje się 0 punktów, 40–50 proc. to 1 punkt, 60–70 proc. to 2 punkty, 80 proc. – 3 punkty;
- punkt przodujący vs linia międzykolcowa:
- -3 – 0 pkt.
- -2 –1 pkt.
- -1,0 – 2 pkt.
- +1, +2 –3 pkt.
- konsystencja – twarda – 0 pkt, średnia – 1 pkt., miękka – 2 pkt.
Wynik 9 punktów w skali Bishopa oznacza, że szyjka macicy dojrzała do porodu.
Skala Bishopa a indukcja porodu
Indukcja porodu polega na stymulacji czynności skurczowej macicy przed jej samoistnym wystąpieniem, celem wywołania porodu siłami naturalnym. Wskazań do porodu indukowanego jest wiele. Najczęstsze z nich to poród niepostępujący lub zatrzymany, przedwczesne odklejenie łożyska, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, ciąża po terminie porodu, choroby matki przebiegające z nadciśnieniem tętniczym. Podczas stosowania którejkolwiek z metod wywoływania porodu konieczne jest monitorowanie dobrostanu zarówno matki, jak i płodu (powtarzalne badanie kardiotokograficzne).
Do metod indukcji porodu należą:
- oksytocyna – powoduje skurcze macicy, podawana jest dożylnie i daje szybki efekt działania (po 3-5 minutach od podania). Wskazaniem do podania oksytocyny jest odpowiednio skrócona szyjka macicy i wystarczające jej rozwarcie (> 8 punktów w skali Bishopa) przy braku lub zbyt małej aktywności skurczowej macicy;
- prostaglandyny oraz jej analogi – również mają działanie stymulujące skurcze macicy, podawane są w postaci doustnej lub dopochwowej;
- cewnik Foleya – należy do niefarmakologicznych metod indukcji porodu. Jego zastosowanie jest wskazane w przypadku indukcji porodu siłami natury, rozwarcia szyjki macicy mniejszego niż 3 cm (można przyjąć, że jest to rozwarcie na 2 palce) oraz poniżej 5 punktów w skali dojrzałości szyjki macicy według Bishopa;
Należy również wspomnieć, iż istnieje szereg przeciwwskazań do indukcji porodu, o których należy pamiętać – na przykład łożysko przodujące, położenie inne niż główkowe, blizny na macicy po uprzednich cięciach cesarskich, zagrożenie niedotlenienia płodu.
Jak rozwiera się szyjka macicy – video
Zdaniem eksperta
Szyjka macicy skraca się i rozwiera podczas pierwszej fazy porodu, która zwykle trwa od 2 godzin (u kobiet rodzących kolejny raz) do 18 godzin (u kobiet rodzących po raz pierwszy). Tempo rozwierania się szyjki zależy od dynamiki czynności skurczowej i konsystencji szyjki. Jeśli ta konsystencja jest miękka, szyjka będzie się rozwierać łatwiej i szybciej.
Szyjka macicy skraca się pod wpływem skurczów, które początkowo mogą trwać około 30 sekund i być nieregularne (co 7 – 10 minut). Zdarza się jednak, że skurcze od razu pojawiają się regularnie i dość często. Na przykład co 3 albo co 5 minut i trwają dłużej – do 60 sekund. W czasie skurczów kobieta może zaobserwować zwiększoną ilość śluzu, niekiedy podbarwionego krwią lub niewielkie plamienie. Kiedy szyjka skróci się i otworzy na około 3-4 cm, skurcze zaczynają przybierać na sile i stają się bardziej bolesne.
W czasie skurczu najlepiej jest oddychać spontanicznie – tak jak podpowiada ciało. Czasami jednak zdarza się, że kobiety w panice oddychają bardzo szybko, co prowadzi do hiperwentylacji, która nie jest dobra ani dla matki, ani dla dziecka. Jeśli jednak są sygnały, że dziecko może otrzymywać niewystarczającą ilość tlenu, położne namawiają rodzącą na oddychanie torem przeponowym.
Gdy rozwarcie szyjki macicy jest już bardzo duże, kobieta może odczuwać apogeum bólu i zmęczenia. To często najtrudniejszy moment porodu. Kolejne skurcze powodują dalsze rozwieranie się szyjki macicy aż do 10 cm.
Skurcze w pierwszej fazie porodu popychają dziecko lekko w dół kanału rodnego. Wody płodowe mogą odpłynąć na każdym etapie porodu, ale najbardziej fizjologiczne jest, gdy odpływają w finalnym momencie. Czasami jest to duże chluśnięcie – odpływa szklanka wody, dwie a nawet trzy, i nie ma możliwości zatrzymania tego procesu, a czasami jest to jedynie powolne sączenie.
W drugiej fazie porodu dziecko obniża się szybciej. Wtedy szyjka jest w pełni otwarta i nie stanowi przeszkody. Przeć najlepiej zacząć wtedy, kiedy uczucie parcia jest tak silne, że trudno je zignorować. Istnieje pogląd, że parcie można rozpocząć w momencie, kiedy szyjka jest rozwarta na 10 cm (w tzw. „pełnym rozwarciu”), ale to błędne przekonanie, bo istotniejsze jest to, jak nisko w kanale rodnym jest główka dziecka.
Bibliografia
- G.H. Bręborowicz,„Położnictwo i ginekologia”, Warszawa 2013, wyd.1
- https://podyplomie.pl/ginekologia/17703,najczestsze-bledy-w-indukcji-porodu?page=2
Opublikowano: 14.12.2021; aktualizacja: 31.01.2023
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Foryś
lekarz
Tworzy teksty dotyczące kwestii zdrowia i pielęgnacji dziecka. Jej opracowania są przystępne i pomagają młodej mamie uporać się z codziennymi trudami macierzyństwa.
Komentarze i opinie (0)