Hemoglobina w ciąży – anemia a wyniki badań krwi

Hemoglobina a anemia w ciąży

Hemoglobina to czerwony barwnik erytrocytów odpowiedzialny za wiązanie i przenoszenie tlenu oraz dwutlenku węgla. Pełni zatem kluczową rolę w regulacji wymiany gazowej i dotlenianiu wszystkich tkanek organizmu.

Spadek jej poziomu będzie skutkował niedotlenieniem komórek. Łatwo sobie wyobrazić, jak bardzo niekorzystny wpływ może to wywierać na zdrowie mamy oraz rozwijającego się dziecka.

W ciąży w organizmie kobiety zachodzi szereg zmian. Jedną z najbardziej niepożądanych jest niedokrwistość (anemia) w ciąży, która objawia się osłabieniem organizmu i może skutkować poważnymi konsekwencjami u matki i dziecka. Jednym z parametrów wskazującym na niedokrwistość ciężarnych jest badanie hemoglobiny w ciąży.

Poziom hemoglobiny w badaniu krwi – kiedy oznaczać w ciąży?

Hemoglobina (HGB) to badanie oznaczane w ramach morfologii i badania krwi, które wykonywane jest rutynowo w czasie ciąży i powinno być przeprowadzane w każdym trymestrze ciąży.

Innym wskazaniem do oznaczania hemoglobiny są objawy anemii (niedokrwistości), takie jak:

• zmęczenie;
• bóle i zawroty głowy;
• problemy ze snem i koncentracją;
• łamliwe paznokcie i nadmiernie wypadające włosy;
• niskie ciśnienie krwi i tachykardia;
• bóle brzucha;
• bladość skóry i błon śluzowych;
• drętwienie kończyn.

Hemoglobina w ciąży jest oznaczana także w celu monitorowania terapii anemii preparatami żelaza.

Hemoglobina – norma a trymestry ciąży

Norma hemoglobiny dla kobiet to 11,5–15,5 g/dl. Dla ciężarnych zaś wartości te są niższe o około 1–2 g/dl.

Prawidłowa hemoglobina w ciąży może zatem mieć wartość 11 g/dl (6,8 mmol/l) w pierwszym trymestrze oraz 10,5 g/dl (6,5 mmol/l) w drugim i trzecim trymestrze. Wynika to z fizjologicznego spadku poziomu żelaza, a tym samym – zaburzenia syntezy hemoglobiny.

Niekiedy przyczyną niskiej hemoglobiny w ciąży może być także niedobór kwasu foliowego czy witaminy B₁₂ . Nie bez znaczenia jest też właściwy dla ciąży wzrost objętości krwi i zaburzenie proporcji poszczególnych składników krwi.

Obniżona hemoglobina – niedokrwistość w ciąży?

Hemoglobina w ciąży poniżej 11 g/dl w pierwszym trymestrze i poniżej 10,5 g/dl w drugim i trzecim trymestrze może wskazywać na anemię.

Anemia w ciąży – poza znacznym osłabieniem organizmu kobiety – może wywierać także bardzo niekorzystny wpływ na rozwijające się dziecko. Obniżona hemoglobina grozi m.in. niedotlenieniem układu nerwowego płodu i niedorozwojem umysłowym. Możliwa jest także niska masa urodzeniowa dziecka czy liczne wady rozwojowe. Anemia może też doprowadzić do poronienia albo przedwczesnego porodu.

Dlatego tak ważne jest częste oznaczanie hemoglobiny w ciąży i – w razie stwierdzenia jej niskiego poziomu – dokładne określenie przyczyny niedokrwistości w ciąży.

Za niska hemoglobina w ciąży może także znacznie utrudnić poród, osłabiając kobietę, dodatkowo narażoną na utratę krwi i pogłębienie niedokrwistości.

Niska hemoglobina w ciąży – niedobór żelaza?

Jeśli kobieta w ciąży odbierze wynik morfologii krwi z niską hemoglobiną, powinna wykonać dodatkowe badania. Ważne jest oznaczenie poziomu żelaza, kwasu foliowego oraz witaminy B₁₂. Braki każdego w tych związków mogą bowiem prowadzić do anemii. Leczenie w tym przypadku polega na suplementacji. W 90 proc. przypadków anemia w ciąży wynika z niedoboru żelaza.

Żelazo w ciąży powinno być przyjmowane profilaktycznie w postaci suplementów, zaś – przy zdiagnozowaniu anemii ciężarnych – wymagane jest przyjmowanie jego większych dawek.

Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia zalecana suplementacja żelaza w anemii w ciąży zależy od wyniku hemoglobiny.

• Hemoglobina w ciąży 9–11 g/dl: 100 mg żelaza dziennie przyjmowanych doustnie.
• Hemoglobina w ciąży 7–9 g/dl: 200 mg pierwiastka dziennie przyjmowanych doustnie.
• Hemoglobina w ciąży poniżej 7 g/dl: rozważyć należy infuzje preparatami żelaza, a w skrajnych przypadkach – transfuzję krwi (w ciąży niewskazana).

Bez względu na tempo normalizowania się poziomu hemoglobiny leczenie powinno być kontynuowane przez trzy miesiące.

Żelazo w ciąży – jak zapobiec anemii?

Aby nie dopuścić do niskiej hemoglobiny w ciąży, należy włączyć do diety jak najwięcej produktów zawierających żelazo. Trzeba także pamiętać o dostarczaniu witaminy C, która zwiększa przyswajanie żelaza. Norma żelaza w ciąży to aż 25–30 mg na dobę.

W czym jest żelazo? Znajduje się w produktach, takich jak: wątróbka, czerwone mięso, szpinak, jaja czy suszone morele. Jednocześnie warto ograniczyć spożycie herbaty i kawy, które wypłukują żelazo z organizmu. Nie można także zapomnieć o profilaktycznej suplementacji żelaza w dawce 40 mg dziennie.