Glukoza w moczu w ciąży – normy, badanie, podwyższony poziom w wyniku

Badanie moczu w ciąży – jak często oznaczać cukier?

Badanie poziomu cukru w moczu w ciąży (badanie stężenia glukozy we krwi) jest jednym z najważniejszych, jakie powinna wykonywać ciężarna. Rozpoczynając od pierwszej wizyty, czyli od 7.–8. tygodnia ciąży, badanie ogólne moczu powinno być wykonywane raz w miesiącu. Badanie moczu w ciąży umożliwia rozpoznanie infekcji układu moczowego – wtedy stwierdzane są bakterie w moczu, liczne nabłonki i leukocyty, a niekiedy także białko w moczu. Analiza moczu u ciężarnej umożliwia także określenie obecności w moczu glukozy, ciał ketonowych czy bilirubiny.

Konieczne jest ponadto oznaczanie poziomu glukozy we krwi na czczo – w ciąży badanie to wykonywane jest około 10. i 20. tygodnia od zapłodnienia, ponadto między 20. a 28. tygodniem ciąży zalecane jest wykonanie testu obciążenia glukozą 75 g (tzw. krzywa cukrowa w ciąży).

Doustny test obciążenia glukozą w ciąży umożliwia wykrycie cukrzycy ciążowej, czyli takiej, która rozwinęła się podczas ciąży. Cukrzyca ciężarnych dotyczy od 3 do 6 proc. wszystkich kobiet w ciąży. Oznaczenie cukru w moczu i cukru we krwi zalecane jest także przed planowanym zajściem w ciążę – umożliwia to ewentualne rozpoznanie cukrzycy i odpowiednie prowadzenie ciąży u takiej kobiety.

Glukoza w moczu w ciąży – wskazania do oznaczenia

Cukier w moczu w ciąży jest oznaczany rutynowo w ramach ogólnego badania moczu. Ponadto stężenie glukozy w moczu może być zbadane w następujących sytuacjach:

• objawy cukrzycy w ciąży: wzmożone pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu, świąd skóry, częste infekcje intymne, przewlekłe zmęczenie oraz znaczące przybieranie na wadze;.
• podwyższony poziom glukozy na czczo we krwi;
• kontrolowanie przebiegu już zdiagnozowanej cukrzycy ciążowej.

Najczęściej jednocześnie oznaczany jest także poziom glukozy we krwi. Wynika to z faktu, iż niekiedy cukromocz w ciąży nie musi wskazywać na jakikolwiek problem zdrowotny, a może wynikać ze stresu, nadmiernej aktywności fizycznej czy spożycia w dniu poprzedzającym badanie dużej ilości węglowodanów.

Badanie glukozy w ciąży – przygotowanie moczu do badania

Oznaczenie glukozy w moczu u ciężarnej wymaga pobrania próbki porannego moczu. W dniu poprzedzającym badanie nie należy ćwiczyć zbyt intensywnie i spożywać dużych ilości produktów zawierających cukier.

Jak wygląda badanie glukozy w moczu? Należy podmyć okolice intymne ciepłą wodą, po czym oddać poranną próbkę moczu do pojemniczka zakupionego w aptece. Nie należy oddawać moczu do nieprzystosowanych do badania naczynek. Zalecane jest pobranie moczu do badania z tzw. środkowego strumienia – pierwszą objętość moczu należy oddać do toalety, a dopiero potem – do pojemniczka.

Często pojawia się pytanie, czy można pić i czy można jeść przed oddaniem moczu. Aby wynik był miarodajny, badanie glukozy w moczu wykonuje się na czczo, nie wolno zatem przyjąć żadnych płynów czy pokarmów.

Niekiedy wymagane jest także wykonanie dobowej zbiórki moczu – wtedy mocz należy zbierać przez całą dobę, oddając pierwszy poranny mocz do toalety, a następnie zbierać mocz do dużego pojemnika przez całą dobę, kończąc zbiórkę oddaniem moczu porannego w dniu następnym.

Cukier w moczu w ciąży – normy w wyniku

W prawidłowym wyniku cukier w moczu nie powinien występować, jednak w ciąży jest dopuszczalny w niewielkich ilościach. Fizjologicznie próg nerkowy glukozy, czyli taki poziom glukozy we krwi, powyżej którego nerki nie są w stanie odfiltrować jej z moczu, to 180 mg/dl. W ciąży ten próg nerkowy jest nieco obniżony, zatem dopuszczalne są niewielkie ilości glukozy w moczu.

Interpretacja wyniku cukru w moczu powinna opierać się także na wynikach glukozy na czczo w ciąży. Normy są takie same jak dla populacji ogólnej i wynoszą 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l).

Wysoka glukoza w moczu u ciężarnej – co to znaczy?

Podwyższona glukoza w moczu w ciąży może wynikać z obniżenia progu nerkowego glukozy. Wtedy w kolejnych badaniach moczu może być stwierdzana umiarkowanie podwyższona glukoza w moczu. Jeśli jednak jej poziom jest znacznie podwyższony lub wzrasta w kolejnych badaniach moczu – mamy do czynienia z glukozurią, która może być objawem cukrzycy ciążowej. Wtedy wysokiej glukozie w moczu mogą towarzyszyć oznaki cukrzycy, a także wysoka glukoza we krwi.

Pojedynczy wynik badania moczu wskazujący na podwyższoną glukozę (np. glukoza w moczu 100 mg/dl) nie musi świadczyć o cukrzycy ciążowej. Jeśli kobieta w ciąży odbierze wynik badania moczu z glukozą dodatnią (cukromocz) – zapewne będzie musiała wykonać badanie moczu jeszcze raz, zachowując dietę o umiarkowanej zawartości cukru. Wskazane jest także oznaczenie cukru na czczo.

Jaki jest niebezpieczny poziom cukru w ciąży? Interpretacja wyniku glikemii na czczo u ciężarnej jest następująca:

• glukoza na czczo poniżej 5,5 mmol/l (99mg/dl) – wynik prawidłowy; należy wykonać krzywą cukrową w ciąży w planowanym terminie, czyli między 24. a 28. tygodniem ciąży;
• glukoza na czczo w zakresie 5,6–9 mmol/ l (100–125 mg/dl) – nieprawidłowa glikemia na czczo, konieczne jest jak najszybsze wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą;
• glukoza na czczo powyżej 7 mmol/l (126 mg/dl) w co najmniej dwóch pomiarach – cukrzyca.

Krzywa cukrowa w ciąży – test obciążenia glukozą

Ważna jest także odpowiednia interpretacja wyniku doustnego testu obciążenia glukozą 75 g (OGTT). Normy w ciąży nie różnią się od tych ogólnych. Prawidłowe wyniki krzywej cukrowej w ciąży to:

• na czczo poniżej 99 mg/dl (5,5 mmol),
• po dwóch godzinach poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l).

Cukrzyca ciążowa diagnozowana jest, gdy wyniki OGTT są następujące: na czczo powyżej 126 mg/dl (7 mmol/ l) i po dwóch godzinach po podaniu 75 g glukozy – powyżej 200 mg/dl (11,1 mmol/l).

Cukier w moczu może także świadczyć o uszkodzeniu nerek – wtedy w moczu może być także obecne białko, a niekiedy także erytrocyty. Konieczne są dalsze badania – poziom mocznika i kreatyniny oraz USG nerek.

Sprawdź, jaki kolor oczu będzie miało Twoje dziecko

Wysoki cukier w ciąży a cukrzyca ciążowa

Jeśli u kobiety planującej ciążę zostanie zdiagnozowana cukrzyca – przyszła mama powinna pozostawać pod kontrolą internisty i diabetologa. Na około pół roku przed ciążą konieczne jest zażywanie leków hipoglikemizujących, aż do momentu unormowania poziomu glukozy we krwi. Dodatkowo pacjentka edukowana jest w zakresie odpowiedniego komponowania diety cukrzycowej oraz roli aktywności fizycznej. Normalizacja glikemii umożliwi zapłodnienie oraz zminimalizuje ryzyko rozwoju powikłań położniczych.

Jak leczy się cukrzycę ciążową? W przypadku prowadzenia ciąży u kobiet z cukrzycą ciążową (lub cukrzycą ciążową zdiagnozowaną przed ciążą), najważniejszą rolę w normalizacji poziomu cukru odgrywa właściwa dieta. Jeśli sama dieta nie wystarczy – wdrażana jest insulinoterapia. W ciąży nie stosuje się leków hipoglikemicznych doustnych. Celem leczenia jest prawidłowy poziom glukozy.

W celu monitorowania poziomu cukru we krwi w ciąży konieczne jest regularne wykonywanie takich badań, jak::

• glikemia na czczo i glikemia przygodna,
• badanie ogólne moczu,
• pomiar ciśnienia krwi,
• kontrolowanie stanu nerek,
• badanie dna oka,
• konsultacja neurologiczna,
• częste badanie USG płodu w celu kontrolowania rozwoju płodu.

Takie postępowanie ma na celu zminimalizowanie ryzyka powikłań cukrzycy, zarówno u kobiety ciężarnej, jak i u rozwijającego się płodu.