Hormony - o co chodzi?

Układ hormonalny (wydzielniczy) odpowiada za wiele funkcji organizmu, m.in. kontroluje przemianę materii, rozwój i wzrost człowieka, reguluje też działanie jajników i wydzielanie substancji odpowiedzialnych za zagnieżdżenie zarodka i utrzymanie ciąży.

Problemy z prawidłowym funkcjonowaniem układu hormonalnego zdarzają się kobietom w każdym wieku, także w wieku rozrodczym. Specjaliści twierdzą, że 30-40% przypadków niepłodności jest związanych z zaburzeniami hormonalnymi. Mogą one warunkować wzrost pustego pęcherzyka bez komórki jajowej czy niezdolność pęcherzyka owulacyjnego do pęknięcia. Nieprawidłowości w wydzielaniu hormonów utrudniają uwalnianie komórki jajowej z pęcherzyka w czasie owulacji.

Sprawdź, co zagraża twojej płodności.

Jakie zaburzenia mogą wpływać na płodność?

Najczęstsze zaburzenia hormonalne u kobiet:

• Zaburzenia fazy lutealnej (II fazy cyklu miesiączkowego) są spowodowane nieprawidłowym działaniem ciałka żółtego oraz ze zbyt niskim poziomem progesteronu. Niedostateczna ilość wydzielanego przez ciałko żółte progesteronu skutkuje m.in. skróceniem poniżej 12. dni fazy lutealnej i trudnościami w utrzymaniu ciąży. Zaburzenie to najczęściej spotyka się u kobiet po 30. roku życia, mających problemy z hyperprolaktynemią, PCOS, porodami przedwczesnymi.

• Hiperprolaktynemia - prolaktyna to hormon wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Stymuluje i utrzymuje laktację, natomiast u kobiet nie będących w ciąży hamuje produkcję hormonu luteinizującego (LH) i FSH, czyli hormonu folikulotropowego stymulującego owulację. To oznacza, że wysokie stężenie prolaktyny może doprowadzić do zahamowania owulacji oraz zmniejszenia wydzielania progesteronu pomagającego w zagnieżdżaniu się zapłodnionej komórki jajowej.
  Przeczytaj więcej na temat hiperprolaktynemii
  
  

• Zespół policystycznych jajników (z ang. PCOS - Polycystic Ovarian Syndrome). Produkowane przez jajniki w nadmiarze męskie hormony (testosteron, androgeny) powodują podwyższenie LH, a obniżenie FSH w organizmie. W wyniku tego procesu pęcherzyki nie dojrzewają, a na jajnikach powstają cysty (torbiele). Stąd nazwa schorzenia, oznaczająca wielość cyst w jajnikach.

• Choroby tarczycy - tarczyca to gruczoł wydzielający dwa hormony odpowiedzialne za normalny wzrost i metabolizm. W związku z niedostateczną lub nadmierną ich produkcją kobieta może cierpieć na niedoczynność lub nadczynność tarczycy, co skutkuje nieregularnymi miesiączkami i zaburzeniami płodności.

Jak diagnozuje się przyczyny niepłodności u kobiet? Opowiada ginekolog, Tomasz Rokicki:

Czytaj też: Nie mogę zajść w ciążę - co robić

Zaburzenia hormonalne u mężczyzn

• Testosteron. Mężczyzn także dotyka problem zaburzeń hormonalnych. Najczęstszą przyczyną problemów z płodnością jest niski poziom testosteronu, który wpływa negatywnie na liczbę produkowanych plemników.
• Inne przyczyny hormonalne mogą być związane ze schorzeniami podwzgórza i przysadki mózgowej, nadnerczy lub tarczycy.

• Komplikacje wywołane cukrzycą także bezpośrednio oddziałują na jakość plemników i płodność mężczyzn. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi powoduje mikroskopijne uszkodzenia w genach plemników.

• Styl życia. Spożywanie alkoholu, zażywanie narkotyków oraz palenie papierosów również mogą obniżyć poziom hormonu luteinizującego (LH), zmniejszając liczbę plemników.

Badania wykazują, że w 35% przypadków niepłodność pary wynika z problemów zdrowotnych kobiet, tyle samo dotyczy zaburzeń płodności u mężczyzn, 25% par walczy z niepłodnością u obojga partnerów, a u 5% małżeństw trudno zdiagnozować przyczyny niepowodzeń w staraniach o dziecko.

Czytaj też: Niepłodność mężczyzny

Leczenie

Zwykle stosuje się leczenie hormonalne, by wspomóc organizm kobiety lub mężczyzny. W zależności od schorzenia terapię dobiera się indywidualnie, np. stymuluje się jajniki hormonem podobnym do naturalnego za pomocą tabletek lub zastrzyków. W efekcie może dojść do zapłodnienia, możliwe jest także powstanie zespołu nadmiernej stymulacji, co skutkuje ciążą mnogą.

Czytaj też: Farmakologiczne wspomaganie płodności